M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

kritik nuq tasi, 
d eb atalad i. Kri- 
tik n u q ta d a s u y u q lik b ila n u n in g to 'y in g a n b u g 'i o ra sid a g i farq 
y o 'q o lad i. S u y u q lik b ila n b u g 'n in g so lish tirm a hajm i, zichliklari 
b ir xil b o 'lib qoladi. K ritik h a ro ra td a v a u n d a n y u q o ri h a ro ra tla r- 
d a su v g a z g a o 'x sh a b qoladi, b o sim k o 'ta rilg a n d a , u n in g h ajm i k a­
m ay a d i. Bu ho latn i, g a z sim o n h o lat d e y is h m u m k in .
S h u n d a y qilib, k ritik h o la td a g i m o d d a b ir fazali b o 'lib , b ir 
v a q tn in g o 'z id a h a m g az h o latid ag i, h a m su y u q jis m la m in g xos- 
salarig a eg a b o 'lad i.
I s u y u q lik holati;
II to 'y in g a n b u g ' holati;
III o 'ta q izig a n b u g ' holati.
47

---

21-§. S u y u q lik va quruq b u g 'n in g a so siy param etrlari.
Bug' h o s il b o 'lish is s iq lig i
S u v n in g 0 °C d a va tu rli b o sim la rd a g i so lish tirm a haj­
m in i ta q rib a n p
0
=
0 , 0 0 1
m 3/kg ga teng, d eb h iso b la sh m u m k in
m a h ajm i 
v 'r
b o sim n in g o rtish i b ilan, y a 'n i h a ro ra t h a m o rta d i va 
y u q o ri b o sim la rd a 0 °C d a g i so lish tirm a h a jm id a n sezilarli farq qi­
ladi. M asalan, P = 50 b a r b o sim d a
v '
= 0,0012859 m
3
/kg, P = 220 b a r 
b o 'lsa , 
v '
= 0,00269 m 3/k g b o 'la d i. S u v n in g h a ro ra tin i 0° d a n m a '­
lu m b o sim d a g i q a y n a s h h a ro ra tig a c h a o sh irish u c h u n sa rfla n a d i- 
g a n issiqlik m iq d o ri q u y id a g i ten g la m a y o rd a m id a an iq lan ad i:
b u n d a : 
h'
- q a y n a y o tg a n su v n in g en talp iy asi; 
tyj - s u v n in g 0 °C d a g i en talp iy asi.
T e rm o d in a m ik a d a su v n in g u c h la m ch i n u q ta sid a g i e n ta lp iy a si 
v a e n tro p iy a si n o lg a te n g d e b q a b u l qilingan:
S u v n in g u c h la m ch i n u q ta s id a g i p a ra m e trla ri q u y id a g ig a
teng:
PA = 0,00611 bar; 
vA
= 0,001 m
3
/kg; 
tA
= 0,01 °C.
S u v n in g u ch lam ch i n u q ta d a g i ichki energiyasi:
иЬ = Қ)-Ро-'
Vo
1
^ 0 - 0,00611 105 0,001 = -0,611 / /
kg.
(89)
Bu kattalik ju d a kichik m iq d o r b o 'lib , 0 °C d a s u v n in g ichki 
e n e rg iy asin i ta q rib a n
uq
= 0 d eb h iso b la sh m u m k in . Q a y n a y o tg a n
s u y u q lik n in g e n ta lp iy a si b o sim i v a h a ro ra tig a , aso san , to 'y in g a n
s u v b u g 'in in g ja d v a lid a n an iq la n ad i.
Q a y n a y o tg a n su v n in g ichki e n e rg iy asi e n ta lp iy a ifo d asi o rq a ­
li an iqlanadi:
Q a y n a y o tg a n s u v n in g so lishtir-
(87)
S6 = 0 ; J
iq
= 0 .