M muxamedova

Nilufar shaklidagi gatorik kolonnalar
Kolormalaming umumiy shakli.
Misrda qadim zamonlardan 
kvadrat shaklidagi va ko‘p qirrali ustunlar bilan bir qatorda yumaloq 
kolonnalardan ham foydalanilgan. Ti dahmasining (V sulola) devorla- 
ridagi rasmlarida biz kolonnalar tasvirlarini ko‘ramiz. Kolonnalar 
tiplari bu yerda shakllanib boiingan. Biroq, ajablanarli tomoni, uning 
shakli konstruksiyada ko‘zda tutilgan vazifalami bajaimaydi, balki 
dekorativlik bilan bogiangan. Qadimiy kolonnalaming shakli nilufami 
eslatadi - Yevropa oq nilfiyasiga juda o‘xshab ketadigan o‘simlik. 
Kolonna stvoliga nilufar poyasi shakli berilgan, kapitellariga esa - gul 
shakli. Hatto konstruksiya mustahkamligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan
66 Auguste Choisy. The World History of Architecture. London. 2009. P-26. (Опоет Шуази. Всеобщая история 
арлжтектуры. ООО Издательство ЭКСМО 2009 kilobning rus tflidagi faiqinidan 
foydniam]gan)
67
Auguste Choisy. The World History of Architecture. London. 2009. Р-21(Опост Шуази. 
В с е о б щ а я
история 
архитектуры. ООО Издательство ЭКСМО 2009 kitobnmg rus tilidagi talqinidan foydalanilgan)
5
$

---

darajada, asosini kengaytirishni talab qiladigan o'zak yaqinida nozik 
ishlov berilgan poya uchraydi. Kolonnani esa ba’zan bir poya, ba’zan 
poyalar bog‘lanmasi tashkil etgan68.
0 ‘z-o‘zidan savol tug‘iladi, misrliklar qanday qilib o‘simlik shakl- 
lariga taqlid qilishga yetib keldilar? Ehtimol, kulbalar ustunlaridagi suv 
o‘simliklarinmg dekorativ shakllari prototip bo‘lib xizmat qilgandir. 
Fivadagi saqlab qolingan ustunlarning birida nilufaming relyef shaklini 
ko‘ramiz. Nilufar mavzusi bir nechataraqqiyot bosqichini bosib o'tgan. 
Qadimiy kapitellarda hali ochilmagan g‘uncha tasvirlangan bo‘Isa, 
keyinroq to‘ la ochilgan nilufar gul ifodalangan.
Grek kolonnaiariga qarama-qarshi ravishda qadim misr kolonnalari 
favqulodda yengil. Beni-Gassan g‘or dahmasining ingichka o‘zaklari 
faqat XVIII sulolaga kelibgina paydo bo‘Igan vazni katta massivlar 
nisbatiga ega boimagan69.