MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

97 

kontaktda 

olan 

dillərin  səs  və  intonasiya  fərqinin 

gözlənilməməsi  nəticəsində  baĢ  verir.  Belə  ki,  çoxdillilik 

ünsiyyət  Ģəraitində  interferensiyaya  ən  çox  nitq  səsləri  məruz 

qalır. Lakin ana dili ilə öyrənilən ikinci dilin prosedik sistemini 

tutuĢdurduqda  məlum  olur  ki,  ana  dilinin  prosedik 

xüsusiyyətləri  xarici  dillərin  tələffüz  normalarına  ciddi  təsir 

göstərir  və  nəticədə  bir  sıra  interferensiya  tipli  səhvlər  ortaya 

çıxır.  Azərbaycan  dilinin  prosedik  xüsusiyyətlərindən  irəli 

gələn  interferensiya  tipli  səhvləri  əsasən  aĢağıdakı  Ģəkildə 

qruplaĢdırmaq olar: 

1.

 

söz  vurğusunun  təbiətindən,  lokallığından  və 

dərəcəsindən irəli gələn səhvlər:  

a) söz daxilində vurğusuz mövqedə saitlərin kompressiya 

dərəcəsinin azalması; 

b)  barabərsəviyyəli  və  ikinci  dərəcəli  vurğunun 

zəifləməsi, yaxud tamamilə düĢməsi; 

v)  sözlərin  sonunun  nisbətən  qüvvətli  tələffüz  edilməsi 

meyli. 

2.

 

Cümlə vurğusunun  təbiətindən və distribusiyasından 

irəli gələn səhvlər: 

a)  köməkçi  nitq  hissələrində  saitlərin  kompressiya 

dərəcəsinin azalması qüvvətli tələffüz edilməsı;  

b) ritmik qrupların sonunda əvvəlkinə nisbətən tələffüzün 

dəyiĢməsi; 

v)  Azərbaycan  dilinə  məxsus  zəif  aksentuasiyaya  uygun 

nitqin ucalığının azalması; 

q)  xarici  nitqə  məxsus  aydın,  dəqiq,  vurğulu-vurğusuz 

ritm tipi, ahəstə uzadılmıĢ heca ritm tipi ilə əvəz edilməsi. 

3.

 

Azərbaycan  dilinin  zəif  aksentuasiyası  nitqin  tipinə, 

nüvə tonları, Ģkalaların tonal səviyyəsinə və istiqamətinə ciddi 

təsir edir və s. 

Çoxdillilik 

Ģəraitində 

təmasda 

olan 

dillərin 

mənimsənilməsində 

fonetik 

interferensiya 

ilə 

yanaĢı