MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
22 22
səmərəli təĢkili haqqında
Diqqət də digər psixi proseslər kimi öz inkiĢaf mərhələlərinə malikdir. L.S.Viqotski diqqətin inkiĢafı haqqında yazırdı ki, uĢağın diqqətinin inkiĢaf tarixi onun davranıĢının təĢkili ilə çulğalaĢır. Genetik planda uĢağın diqqətinin köklərini onun daxilində yox, uĢaq Ģəxsiyyətindən kənarda axtarmaq lazımdır. Əlbəttə biz uĢaqların həyatının ilk aylarında yalnız qeyri-ixtiyari diqqətlə rastlaĢırıq. Ġxtiyari diqqət rüĢeymləri 1 yaĢın axırında, 2-ci yaĢın əvvəllərində təzahür etməyə baĢlayır. Ġxtiyari diqqətin inkiĢafında biz xüsusilə oyun fəaliyyətinin rolunu qeyd etməliyik. Oyun situasiyasında uĢaq öz hərəkətlərini oyunun qaydalarına uyğunlaĢdırmağı öyrənir. Məktəbəqədər yaĢlı uĢağın ixtiyari diqqəti öz davamsızlığı, emosionallığı ilə fərqlənir. Lakin tədricən iradi cəhd və təlim sayəsində uĢaq öz diqqətini idarə etməyi öyrənir. Qeyd etmək lazımdır ki, məktəb təlimi ixtiyari diqqətin inkiĢafında xüsusilə böyük əhəmiyyətə malikdir. Əgər kiçik məktəblilər öz davranıĢlarını idarə edə bilmirlərsə və onlarda qeyri- ixtiyari diqqət üstünlük təĢkil edirsə, artıq yuxarı siniflərdə məktəbli uzun müddət hər hansı fəaliyyət növü ilə məĢğul ola, öz davranıĢına nəzarət edə bilir. Lakin 13-14 yaĢlarında müĢahidə olunan və yorğunluğa, əsəbiliyə səbəb olan bəzi fizioloji dəyiĢikliklər yenidən diqqətin bəzi xüsusiyyətlərinin aĢağı enməsinə gətirib çıxarır. Lakin bu hadisə nəinki uĢağın orqanizmində baĢ verən fizioloji dəyiĢikliklərlə, həm də təəsürat bolluğunun təsiri ilə baĢ verir. Qeyd etmək lazımdır ki, məktəbdə təlim-tərbiyə iĢinin təĢkili zamanı hər bir Ģagirdin diqqətinin yaĢ və fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır. Təlim və tərbiyə prosesində
|