MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
69
qoyulur. Bananın götürülməsi üçün yeĢiklər bananın qoyulduğu yerə gətirilməlidir. Təcrübə göstərir ki, meymun bu iĢin öhdəsindən uğurla gəlir. Beləliklə, əgər əməliyyatın aĢağı səviyyəsində çoxsaylı səhv və sınaq nəticəsində təsadüfi uğurlu hərəkət tədricən möhkəmlənirsə, aparılan təcrübədə meymun tam
müvəffəqiyyətsizliyə uğrayır və problemin həllini qəflətən tapır. Bu, heyvanların intellektual davranıĢının ümumi əlamətidir. Ġkinci mühüm cəhət isə ondan ibarətdir ki, təcrübə təkrar keçirilərsə, onun bir dəfə icra olunmasına baxmayaraq, meymun onu tez və səhvsiz yerinə yetirir. Ġntellektual davranıĢın üçüncü xüsusiyyəti isə məsələnin həll olunma yolunun tapılması onun digər vəziyyətlərdə də tətbiq olunması ilə bağlıdır. Məsələn, əgər birinci təcrübədə meymun meyvələri çubuğun köməyilə götürürsə, digər təcrübədə çubuq tapmadıqda uyğun gələn bir əĢya tapıb ondan istifadə edir. Meymun davranıĢında diqqəti cəlb edən cəhətlərdən bir də onun bir neçə aktı birləĢdirə bilməsi ilə bağlıdır.Bunu aĢağıdakı təcrübə də sübut edir. Meymunun yerləĢdiyi qəfəsdən bir qədər aralıda yem qoyulur. Ondan bir qədər yaxınlıqda isə ağac qoyulur, lakin bu ağaca da meymunun əli çatmır. Qəfəsin içərisində isə bir qədər qısa əl ağacı qoyulur. Lakin bu ağacın köməyi ilə kənardan uzun ağacı qəfəsə çəkmək olar. Qidanı əldə etmək üçün meymun ilk növbədə qəfəsin içindəki əl ağacı ilə daha uzun olan ağacı, onun vasitəsilə yemi götürə bilər. Təcrübə göstərir ki, meymun bu tapĢırığın öhdəsindən uğurla gəlir. Beləliklə, heyvanların intellektual davranıĢının dördüncü xüsusiyyəti tapĢırığın uğurlu həlli üçün hazırlıq mərhələsinin keçirilməsi ilə bağlıdır. Yəni ilk növbədə ağacı, daha sonra yemi əldə etmək olar. Əvvəlcə qısa, sonra uzun ağacı, daha sonra isə qidanı götürə bilərsən. Özlüyündə bir ağacın, daha sonra digər ağacın götürülməsi heç də meymun üçün cəzbedici deyil. Buna |