MahirəNərimanqızı

Yaddasaxlama 
duyub qavradıqlarımızın beyində hifz 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
60 
60 
olunması prosesidir. Bu zaman yeni qavranılanların əvvəllər 
əldə 
etdiklərimizlə 
əlaqələndirilməsi 
yolu 
ilə 
möhkəmləndirilməsi baĢ verir.
Anlamadan asılı olaraq yaddasaxlamanın məntiqi və 
mexaniki növləri mövcuddur. Məntiqi yaddasaxlamanın 
əsasında anlama dayanır. Bu zaman insan öyrəndiklərini öz 
sözləri ilə ifadə edə bilir. Mexaniki yaddasaxlama isə quru 
əzbərləmə, 
bəzən 
mənaya 
əhəmiyyət 
vermədən 
yaddasaxlamadır. Adətən mexaniki olaraq yadda saxlayan 
Ģagird və ya tələbə materialın ayrı-ayrı hissələrini ayrılıqda 
yada sala bilmir. 
Ən fərdiləĢdirilmiĢ psixi hadisələrdən hesab olunan 
hafizə çoxsaylı amillərdən: beynin xüsusiyyətlərindən, 
mərkəzi sinir sistemindən, mühitdən, fəaliyyətin xarakterindən 
və Ģəxsiyyətin növündən asılıdır. Məhz bu səbəbdən yadda 
saxlamanın 
ən 
ümumi 
qanunauyğunluqlarını 
müəyyənləĢdirmək xeyli çətindir və daha çətini isə onun 
səmərəli Ģəkildə idarə edilməsini öyrənməkdən ibarətdir. 
Baxmayaraq ki, hafizənin təkmilləĢdirilməsi ilə bağlı çoxsaylı 
metodikalar iĢlənmiĢ, tövsiyələr hazırlanmıĢdır.
Alman psixoloqu Q.Ebbinhauz materiala məna və 
emosional 
münasibətlərdən 
asılı 
olaraq 
mexaniki 
yaddasaxlamanın 16 qanunauyğunluqlarını özündə birləĢdirən 
vahid sistem təklif etmiĢdir. Onlardan bir neçəsini nəzərdən 
keçirək. 
1. Ġnsana ilk dəfə təsir göstərən xarici təzyiqi o daha 
güclü və uzunmüddətli yadda saxlayır.
2. Güclü emosional reaksiya doğurmayan, lakin 
kifayət qədər mürəkkəb olan informasiya hafizədə hifz 
olunmur. 
3. Diqqətin mərkəzləĢdirilməsi nə qədər güclü olarsa, 
yaddasaxlama da o qədər sürətli baĢ verir. 
4. Çoxsaylı fakt və təəssüratların əvvəli və sonu daha 
yaxĢı yadda saxlanılır.
5. Təkrar yaddasaxlamanın daha səmərəli yoludur. 

---