MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 63
tanısınlar. Özəlliklə, müstəmləkə halına gətirilmiş, zaman-zaman milli-mənəvi dəyərlərinə qəsd edilmiş bir millət üçün yenidən milli özünüdərk, milli özünütəyin əsas və vacib ideyalardan biri- dir. Fikrimizcə, istisna hal olaraq, yalnız bu cür milli ideya – milli özünəməxsusluq, milli özünütəyin yetərli ola bilər ki, digər ideyaların yardımı olmadan belə milli ideologiyaya çevrilsin. Ancaq bunun çox zor olmasını da söyləmədən keçmək mümkün deyildir. Buna başlıca səbəb də milli özünəməxsusluğun, milliliyin əksər hallarda mürtəce millətçilik-şovinizm kimi yozulmasıdır. Bu mənada, müstəmləkə halında olan bir millətin milli özünəməxsusluqdan çıxış edərək milli azadlıq uğrunda mübarizə aparması nə qədər müsbət sayılırsa, artıq müstəqillik əldə etmiş millətin həmin ideyanı eynilə uyğulamağa davam etməsi bir o qədər də mənfi qəbul edilir. Ona görə də XX yüzilin əvvəllərində milli azadlıq hərəkatı uğrunda mübarizə aparan Azərbaycan xalqının əsas milli ideyasının türkçülük olması nə qədər təbiidirsə, 1930-cu illərin sonlarından etibarən Sovetlər Birliyi dövründə, eləcə də hazırda müstəqil Azərbaycan Respublikasında məsələnin bu cür qoyuluşuna birmənalı baxışın olmaması da anlaşılandır. Bu baxımdan biz, araşdırıdığımız dövrdə Azərbaycan Cümhuriy- yətinin yaranmasında və inkişafında türkçülüyün oynadığı əvəzsiz rolu indiki zamanın baxışından deyil, dövrünün tələblərinə və şəraitinə görə dəyərləndirmişik. Həmin dövrün əsas tələbi də ondan ibarət idi ki, müstəmləkədən azad olmaq istəyən bütün millətlər kimi Azərbaycan türklərinin də məhz milli özünütəyindən – türkçülükdən çıxış etməkdən başqa bir yolu yox idi. Çünki türkçülük çar Rusiyasının müstəmləkəsi halına gətirilmiş Qafqaz-Azərbaycan müsəlmanlarının yeni bir dövlət qurmağın əsas xətti idi. Ən azı ona görə ki, Qafqaz müsəl- |