Mahmud qoshg'ariyning pedagogik qarashlari

«Qo’l berib ko’rishish bilan salomlashish mukammal bo’ladi».
Kitobning uchinchi bobida suhbatlashish odobi bayon etiladi-ki, bu odob qoidalariga inson har bir daqiqada rioya etishi zarur. Bulardan, ahli suhbatga noloyiq xatti harakatlardan qochish maqsadida axli jamoaning xotirjamligini buzganlarni chetlashish buni imo-ishora bilan tushuntirish, suhbatda pinakka ketmaslik (uxlamaslik), o’zgalardan o’zini yuqori tutish, suhbatdoshining so’zini bo’lmaslik, sukut saqlashni ham me’yoriga etkazish, deb ortiqcha takallufga zo’r bermaslik, hamsuhbati bilan bahs qilmaslik, ammo tortishish mumkinligi, g’azab ketganda uni to’xtata olish, ortiqcha qiziqchilik hazil-mutoyiba, xushomadgo’ylik qilmaslik, bunda me’yordan oshirmaslik, kamsituvchi laqablar qo’ymaslik, axli suhbat orasida bir-biri bilan pinhona va boshqalar tushunmaydigan tilda pichirlamaslik, pinhona so’zlashganda boshqa hamrohining quloq solmasligi, bu qoidalar har bir kishining kundalik turmushida zarur bo’ladi talablari hisoblanadi Masalan, bu bobda o’ttiz uchta qoida keltirilgan bo’lib, ulardan ba’zilarini keltirib o’tamiz:

• 
  majlisda odob va hurmat birla o’lturg’ay va ikki kishini o’rtasiga berizo borib o’ltirmagay;
  
• 
  ahli suhbat kirgan va chiqqan vaqtda o’rnidan turg’ay;
  
• 
  o’zini beadabona so’zdan va fe’lidin yomon xarakatdin va nohamvor (noo’rin sukunatdin saqlag’ay;
  
• 
  ahli suhbatdin hech xizmatni ko’z tutmagay va hech kimga ximmat buyurmagay;
  
• 
  agar birodari fisqega mubtalo bo’lsa xilvatda nasihat qilgay;
  
• 
  suhbatda pinakka bormagay;
  
• 
  majlisda o’zini o’zgalardin mumtoz qilmag’ay;
  
• 
  bir kishi so’zlab turgan vaqtda so’zlamagay, to so’zinim tamom qilmag’uncha; – ko’p ham so’zlamag’ay;
  
• 
  hamsuhbatlarig’a ko’b mazah va mutoyiba qilmag’ay. Va haddi e’tidol (o’rtacha hol)da ish tutg’ay;
  

Yuqoridagilardan ko’rinib turibdiki, Muhammad Sodiq Qoshg’ariyning “Odob assolihin” asari yoshlarning barkamol ma’naviy yuksak, ektuk axloqli bo’lishlarida katta ahamiyatga ega. Shuning uchun ham bu asarni to’lig’icha o’rganib, undagi so’zlarni, o’ziga me’zon qilib olsa va amal qilsa ma’naviy etuk inson bo’lib tarbiyalanishiga poydevor bo’lib hizmat qiladi.