Qomatat shevai raftor chu bunyod kunad,
Sarvro bandai xud sozadu ozod kunad”. (MN.107)
I bob bo’yicha olib borgan izlanishlarimiz quyidagi xulosalarga olib keldi ya’ni , Alisher Navoiy “Majolisun nafois” tazkirasini ilk marotaba 1491 yilda yozib tugallagan. So’ngra unga bir qancha aniqliklar kiritib, 1498-99 yillarda uning ikkinchi, qayta ishlangan nusxasini yaratdi, ayrim biografik noaniqliklarni bartaraf qildi. XVI asrning o’zida “Majolisun nafois”ning fors tiliga 3 marta tarjima qilinganligi Movarоunnahr, Eron va Turkiyada tazkiraga zo’r qiziqish bilan qaralganidan dalolat beradi.
Birinchi tarjima 1521-22 yillarda Hirotda Tаhmasp shohning saroy shoiri Fahriy bin Sulton Muhammad Amiriy tomonidan qilingan. Ikkinchi tarjima Istanbulda 1522-23 yillarda tugallangan. Mutarjimi Muhammad Qazviniydir. Uchinchi tarjima taxminan 1598 yilda Shoh Ali Abdulali tomonidan Nishopurda Din Muhammad hukmronlik qilgan davrlarida bajarilgan.Tazkira sakkiz bo’limdan iborat bo’lib, Navoiy ularni “majlis”lar deb ataydi. Bularda Navoiy 459 ta shoir, turli xil kasb egalari bo’lgan ijodkorlar hamda oz bo’lsada o’zbek shoiralari haqida ma’lumot beradi. “Majolisun nafois” asari o’zbek tilida yaratilgan eng birinchi ham mukammal tazkira deya bemalol ayta olamiz. Tazkiranavislik an’analarida uning o’rni beqiyosdir.
Dostları ilə paylaş: |
