Makro ekonomika vp

Tələbin qiymətə görə elastikliyi, onun növləri.

Firmalar istehsal həcmi və qurluşunu planlaşdırdıqda onun məhsuluna tələbin nədən asılı olduğunu bilməsi mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bütün hallarda yalnız dəyişmənin istiqamətini bilmək kifayət deyildir. Əsasən bu dəyişmənin kəmiyyətini müəyyən etmək zəruridir. Elastiklik anlayışı bazara adaptasiya prosesində tələb və təklifi təyin edən əsas amillərin istifadəsinin daha dərindən öyrənilməsinə imkan verir.

Bir kəmiyyətin o birinin dəyişməsinə reaksiyasının ölçüsü elastiklik adlanır. Elastiklik - tələb və təklifin müxtəlif amillərə həssaslıq dərəcəsidir. İlk növbədə tələbin elastikliyini nəzərdən keçirək.

Məlumdurki, tələbə təsir edən başlıea amil əmtəənin qiyməti- dir. Tələbin qiymətə görə elastikliyi tələbin həcminə təsir edən digər amillərin dəyişmədiyi halda, əmtəənin qiymətinin bir faiz dəyişməsi ilə ona tələbin ölçünün faizlə dəyişməsini əks etdirir.

Qiymətə görə tələbin elastikliyi nə qədər yüksək olarsa, tələ- bin həemi o qədər qiymətin dəyişməsinə həsasdır və ya tələb o qədər elastikdir.

Qiymət və ya miqdarın dəyişməsinin əhəmiyyətliliyinin ölçül- məsində qiymət və ya miqdann faizlə dəyişməsi istifadə edildik- də, tələbin qiymətə görə elastikliyi tələb həcminin qiymətin də- yişməsinə həsaslılığmm nisbi göstəricisidir.

Tutaq ki, futbol biletinin qiyməti PQ=22,50 manatdan Pj=20,00 manatadək azalmış və tələbin həemi isə Qo=10 min yerdən Qj=20 min yerədək artmışdır. Onda:

100 100
Tələb həcminin faizlə _ 20-10

dəyişməsi ₁₀ ^{• % - %}

22.50-20.00

Qiymətin faizlə dəyişməsi =----- 22^0 ~ ^

Deməli, futbol biletinin qiyməti 22,50 manat olduqda: Tələbin qiymətə görə elastüdiyi - 9.0

Şərti misalda tələbin elastüdiyi hesablanaraq cədvəl 3.1-də verilmişdir.

Cədvəl 3.1