Maktabgacha pedag

XV BOB. MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASI VA OILA HAMKORLIGI


Oila - davlat va jamiyat ardog'ida
Darhaqiqat, shaxs shakllanishida oilaning roli katta. Aqlan yetuk, axloqan pok, jismonan baquvvat farzandlar namunali oilalarda kamol topadilar. Shuning uchun ham oilada sog'lom muhitni vujudga keltirish va uni mustahkamlash umumdavlat ahamiyatga molik masaladir. Chunki ijtimoiy hayotda yuz beradigan barcha o'zgarishlar, ya'ni undagi yetuk va kamchiliklar, murakkabliklar va ziddiyatlar oilada o'z aksini topadi. Shunga ko'ra oila va oilaviy tarbiya masalalari har doim ham dolzarb muammo bo'lib kelgan va shunday bo'lib qoladi.
Respublikamizda 1998-yil - "Oila yili” deb e’lon qilinishi munosabati bilan qabul qilingan Davlat dasturini hayotga joriy etish natijasida oilaviy munosabatlarning huquqiy asoslari takomillashtirildi, "Oila kodeksi"ning yangi tahriri, bir qator qonunchilik va me’yoriy hujjatlar qabul qilindi. Oilaning moddiy farovonligini ta’minlashga qaratilgan zarur shart- sharoitlar yaratildi. Kam ta'minlangan, serfarzand oilalarni qoilab-quvvatlash ishlarini davlat o'z zimmasiga oldi. 1999 yil mamlakatimizda "Ayollar yili" deb e’lon qilinishi munosabati bilan jamiyatda xotin-qizlarning mavqeyini yanada oshirish, turmush sharoitlarini yaxshilash uchun barcha davlat va nodavlat tashkilotlarni birlashtirildi. Shu yildan boshlab (1999) ayollarga ularning istaklariga binoan hamda qonunda belgilangan mehnat staji boigan taqdirda 54-yoshdan pensiyaga chiqish huquqi berildi.

3. 
   yoshgacha bolasi boigan ayollar byudjet hisobidan moliyalashtirilgan muassasa va tashkilotlarda ishlayotgan boisalar, ular uchun ish haqining toiiq miqdori saqlangan holda ish vaqtini haftasiga 35 soatdan oshmaydigan muddati belgilandi. Ayollar yili munosabati bilan qabul qilingan davlat
   

426




dasturi mamlakatimizda yashayotgan ayolning hayotiga ijobiy ta'sir ko'rsatmoqda. Respublikamizda 2000-yil "Sog'lom avlod" yili deb e'lon qilindi. 2000-yilda amalga oshiriladigan ishlar "Oila", "Ayollar yilfdagi chora-tadbirlarining mantiqiy davomi bo'lib, onalar va bolalar salomatligini mustahkamlash, sog'lom avlodni shakllantirish yuzasidan ko'plab ijobiy natijalarga erishildi.

• 
  yoshlarni turmush qurishdan avval tibbiy ko'rikdan o'tkazish amaliyoti hayotga joriy qilindi.
  
• 
  nogironlikning oldini olish maqsadida respublikamizning barcha hududlarida homilador ayollar va chaqaloqlarni skrining ko'rigidan o'tkazish yo'lga qo'yildi.
  
• 
  bolalar organizmida yod tanqisligi oqibatida kelib chiqadigan kasalliklarni oldini olish bo'yicha chora-tadbirlar ishlab chiqildi va amalga oshirilmoqda.
  

Respublikada yosh avlodni ma’naviy jihatdan barkamol qilib voyaga yetkazish maqsadida turli mazmunlarda ko'rik- tanlovlar o'tkazilib kelinmoqda.
Birinchi chaqiriq O'zbekiston Respublikasi Oliy majlisining XI sessiyasida qabul qilingan “Oila kodeksi” sharqona va umuminsoniy axloq normalari mushtarakligida shakllangan, farovon oilalarning manfaatlarini ta'minlashda muhim huquqiy poydevor bo'ladi. Konstitutsiyaga binoan, "Onalik va bolalik davlat tomonidan muhofaza qilinadi (65-modda).
Bolaga oilada yaxshi tarbiya berish bola hayotining dastlabki davrlaridan boshlaboq, ota-ona oldida turgan asosiy maqsad va vazifalardir. Ya'ni ota-ona uchun ham qarz, ham farzdir, oila bolaga ta'sir ko'rsatadi, uni atrofidagi hayotga moslaydi.
Jamiyatda esa tarbiya faqat ota-onaning shaxsiy ishigina bo'lib qolmasdan, balki ularning ijtimoiy burchi hamdir. Ma’lumki shaxsning qadriyati uning jamiyatdagi tutgan o'rni bilan belgilanib, ko'p jihatdan uning tarbiyasiga bog'liq bo'ladi. Shu sababli ota-ona o'z bolalarining tarbiyachisi hisoblanadi.


427




Parent participation preschools schools are founded on the principle that the best education will result from an active partnership among parents, teachers, and children. Since the schools operate as cooperatives, where parents take turns supervising each other’s children in addition to their own, the parents are seen as the “owners” of the school. Parents are expected to regularly participate at all levels ranging from the administration, operation, and maintenance of the facility to teaching in the classroom under the guidance of a professional teacher. This participation fosters a strong sense of community, a rich and varied educational curriculum, and a safe and stimulating environment for preschoolers. The curriculum at each school is designed so that children can begin to develop their social, emotional, physical, and academic skills in the classroom. The high adult-to-child ratio (1 to 5) provides challenging opportunities for the children. The teacher can directly focus on art, science, music, and other projects, often drawing on the talents of parents. Preschoolers are encouraged to pursue their interests, learn from mistakes, and communicate thoughts and feelings through their words.
Maktabgacha ta’lim muassasalarida ota-onalarning ishtiroki o'qituvchi va bolalar uchun ham juda yaxshi natijani olib keladi. Maktablarning qo‘shma boshqaruvidan ota-onalar bir-birining farzandlarini huddi o‘zinikiday his qilishadi. Ota-onalar har bir sohalarda qatnashishi, boshqaruv, tashkiliy ishlar malakali o'qituvchilar tomonidan qoilab-quvvatlanadi. Ushbu qoilab quvvatlash maktabgacha bo‘lgan bolalarni hayotning har bir jabha- larida zehnli, bilimga kuchli qilib tarbiyalashda yordam beradi. Maktablarda fanlar bolalarni o‘zlarining akademik bilimlarini ijtimoiy, ruhan va jismonan sinfonalarda oshirib borish uchun mo‘ljallangan. Bu esa kichik yoshdan, ya’ni 1 yoshdan 5 yoshgacha boigan bolalar uchun imkoniyatdir. O'qituvchi ularga sa’nat, mahorat, musiqa va boshqa fanlarni o'rgatadi. Maktabgacha taiim o'quvchilari o'zlarining qiziqishlariga qarab xatolarni to'g'rilash va hissiyotlari bilan o'zlarini so'zlari orqali bogianish o'rgatiladi.
Family connection Rymon Leslie. 2014


428