“maliYYƏ” fənnindən mühazirə mətnləri

10.2.MƏNFƏƏTİN BÖLÜŞDÜRÜLMƏSİ VƏ İSTİFADƏSİ 
  
 Müəssisənin  sərəncamında  qalan  mənfəətin  bölüşdürülməsi  istehlak  və  yığıma 
yönəldilən  vəsaitlər  arasında  optimal  nisbətlərin  müəyyən  edilməsi  əsasında  geniş  təkrar 
istehsalın  maliyyə resurslarına tələbatını təmin  etməlidir.  Mənfəətin  bölüşdürülməsi,  ondan 
istifadənin  əsas  istiqamətlərinin  müəyyən  edilməsi  zamanı,  rəqabət  mühitinin  vəziyyəti 
nəzərə alınmalıdır. Buna uyğun olaraq mənfəətdən istehsalın inkişafı fondlarına ayırmaların 
miqyası  müəyyən  edilir.  İstehsalın  inkişaf  fondu  resurslarından  kapital  qoyuluşlarının 
maliyyələşdirilməsi,  dövriyyə  vəsaitlərinin  artırılması,  elmi-tədqiqat  fəaliyyətinin  təmin 
edilməsi, yeni texnologiyaların tətbiqi, əməyin mütərəqqi metodlarına keçirilməsi və s. üçün 
istifadə olunur.   
Yığım  fondu  -  istehsal  və  qeyri  -  istehsal  təyinatlı  əsas  fondların  alınması  və  inşası, 
habelə  digər  əsaslı  vəsait  qoyuluşu  üçün  istifadə  olunur.  Bu  fond  hesabına  qaytarılmamaq 
şərti ilə aşağıdakı xərclər maliyyələşdirilir:   
- elmi tədqiqat işlərinin aparılması;   
-təbiəti mühafizə tədbirləri;  
-qiymətli kağızların buraxılışı üçün xərclər;  
- başqa müəssisələrin yaradılması üçün xərclər;  
-mənfəətin gizlədilməsinə görə cərimə sanksiyalarının ödənilməsi və s.  
 İstehlak 
fondu 
- 
işçilərin  sosial  ehtiyaclarının  ödənilməsinin  və  maddi 
həvəsləndirilməsinin  maliyyələşdirilməsi  üçün  sərf  olunur.  Buraya  mükafatların  verilməsi, 
maddi  yardım  göstərilməsi,  göndərişlərin,  müalicənin,  işçilər  və  onların  ailə  üzvləri  üçün 
dərmanların dəyərinin, faizlərin və s. ödənilməsi daxildir. İstehlak fondundan çəkilən xərclər 
geri qaytarılmır.  
 Ehtiyat  fondu  -  təbii  fəlakətlər  nəticəsində  baş  vermiş  itkilər  və  balans  zərərlərinin 
ödənilməsi  üçün  istifadə  olunur.  Müəssisənin  hər  bir  təşkilati  -  hüquqi  forması  üçün  onun 
sərəncamında  qalan  mənfəətin  bölüşdürülməsinin  qanuna  müvafiq  mexanizmi  müəyyən 

---

103 
 
 
 
edilmişdir. Hər bir müəssisədə balans mənfəəti bölüşdürmə obyektidir.