Ma’lumotlarning sozlangan turlari

MA’LUMOTLARNING SOZLANGAN TURLARI
Ishdan maqsad: Ma’lumotlarning oddiy sozlangan va nostandart toifalarini o‘rganish va ularni tadqiq qilish.
Qo‘yilgan masala: C++ tilida butun, haqiqiy, belgili, mantiqiy toifadagi ma’lumotlarni e’lon qilish, nostandart toifalarni yaratish va ularga doir misollarning dasturini ishlab chiqish.
Ish tartibi:

• 
  Tajriba ishi nazariy ma’lumotlarini o‘rganish;
  
• 
  Berilgan topshiriqning algoritmini ishlab chiqish;
  
• 
  C++ dasturlash muhitida dasturni yaratish;
  
• 
  Natijalarni tekshirish;
  
• 
  Hisobotni tayyorlash va topshirish.
  

Massivlar

Massiv bu bir toifaga mansub elementlar to‘plami bo‘lib, uning 2 xil ko‘rinishi mavjud: 1 o‘lchovli va 2 o‘lchovli massivlar. 1 o‘lchovli massivda har bir element 1 ta indeksga, 2 o‘lchovli massiv (matritsa) da esa elementlar 2 ta indeksga ega bo‘ladi. 1 o‘lchovli massivda elementlarning indeksi ularning turgan o‘rni, ya’ni tartib raqami bilan belgilanadi. 2 o‘lchovli massivlarda esa elementlarning 1-indeksi uning joylashgan satri va 2-indeksi esa u joylashgan ustun tartib raqami bilan belgilanadi. Har ikkala holatda ham massiv elementlari indekslari 0 dan boshlanadi. C++ dasturlash muhitida massivlarni e’lon qilish uchun ularning oldiga toifasi ko‘rsatilib, massivga nom va [] kvadrat qavs ichida massiv uzunligi, ya’ni elementlar soni ko‘rsatiladi, ya’ni masalan: int a[10]; char b[10][20];

1 o‘lchovli massiv - a[0],a[1],…,a[n]
2 o‘lchovli massiv - a[0][0],a[0][1],…,a[0][m]
a[1][0],a[1][1],…,a[1][m]
…
a[n][0],a[n][1],…,a[n][m]
Ikki o‘lchamli massiv elementiga murojaatni amalga oshirish uchun uning indeksi qiymatlari zarur bo‘ladi. Fizik bosqichda ikki o‘lchamli massiv ham xuddi bir o‘lchamli massiv kabi ko‘rinishga ega bo‘ladi hamda translyatorlar massivni qator yoki ustun ko‘rinishida ifodalaydi.
#include
using namespace std;
int main()
{
int a[2][3],s=0;
for(int i=0;i<2;i++)
for(int j=0;j<3;j++){
cin>>a[i][j];
s+=a[i][j];
}
cout<
system("pause");
}
Agar massiv toifasi char bo‘lsa, u holda massiv satr hisoblanadi, ya’ni simvollar ketma-ketligi. Satr belgilariga murojaat xuddi massivdagi kabi indeks bilan amalga oshiriladi. Masalan:
char str[10];
str[0]=’q’;
Satrlar ustida turli amallarni bajarishga mo‘ljallangan bir qancha funksiyalar mavjud. Satr uzunligini aniqlash strlen() bilan amalga oshiriladi. Satrlarga oid misol ko‘ramiz. Berilgan satrdagi unli harflarni ajratib ko‘rsating.
#include
using namespace std;
int main(){
char str[20];
cin>>str;
int l=strlen(str);
for(int i=0;i
if(str[i]=='a'||str[i]=='o'||str[i]=='i'||str[i]=='e'||str[i]=='u'|| str[i]=='y')
cout<
system("pause");
}
Natija: dastur au