Mamlakatimizda olib borilayotgan iqtisodiy isloxotlar natijasida bugungi kunda iqtisodiyotning barcha jabxalarida keskin burilishlar, o’zgarishlar va rivojlanishlar sodir bo’lmoqda

2. Texnologik qism

2.1. Zagotovka turini tanlash va uni tayyorlash usulini aniqlash

Zagotovkalar toza va xomaki zagotovkalarga bo’linadi. Toza zagotovka deganda tayyorlangandan keyin kesib ishlanmaydigan, o’lchamlari va tozaligi tayyor detal chizmasida ko’rsatilgan o’lcham va tozalikka to’g’ri keladigan zagotovkalar tushuniladi. Xomaki zagotovkalar chizma talablariga muvofiq keladigan o’lcham, aniqlik va tozalikdagi detal hosil qilish maqsadida qo’yim kesib olish uchun mexanik ishlanish zarur bo’lgan zagotovkalardir.
Mashina detallari uchun zagotovkalar asosan quyidagi usullar bilan tayyorlanadi:

1. 
   qora va rangli metallardan quyish yo’li bilan;
   
2. 
   bosim bilan ishlash (bolg’alash va shtamplash) orqali;
   
3. 
   qora va rangli metallar prokatidan;
   
4. 
   metallokeramikadan (kukun metallurgiyasi yo’li bilan);
   
5. 
   payvandlash – zagotovka qismlarini bir butun qilib ulash yo’li bilan;
   
6. 
   metallmas materiallardan (plastik massalar va boshqalardan).
   

Zagotovka olish usulini tanlash, detalni o’lcham va materiali, ishchi vazifasi, uni tayyorlashga texnik talablar, yillik dastur va umumiy tuzilishi kabi omillar belgilab beradi. Bu masalani xal qilishda zagotovka o’lchami va tuzilishi detalni o’lcham va tuzilishiga maksimal yaqin bo’lishini ta’minlash kerak. Lekin shuni unutmaslik kerakki, zagotovka aniqligini oshirish va tuzilishini murakkablashtirish uni tannarxini oshishiga olib keladi. SHuning uchun ham zagotovka olishni optimal usuli qilib, zagotovka tannarxi kam bo’lgandagi usuli hisoblanadi.
Zagotovka olishni mavjud usullarini tahlil qilib, berilgan ishlab chiqarish sharoitida detalimiz uchun zagotovkani optimal tayyorlash usuli prokatlash usulidan foydalanamiz.

2.2. Detal yuzalariga mexanik ishlov berish rejasini tuzish.Texnologik bazalar tanlash

Operatsiya №	O’tish №	Operatsiya o’tish nomi va mazmuni	Dastgoh	Moslama	Kesuvchi asbob
1	2	3	4	5	6
005		Tokarlik operatsiyasi A-o’rnatish
	1	A yon yuza l=92mm, Ø=20mm o’lchamga kesilsin	1К620 Tokarlik vintqirqish 1К620 Tokarlik vintqirqish	Uch Kulachokli patron Markaz	Tokarlik kesib ajratuvchi keskich GOST 18884-73
	2	A yon yuzaga l=92mm Ø=20mm o’lchamga qora yo’nilsin			Tokarlik kesib ajratuvchi keskich GOST 18884-73
	3	A yon yuzaga l=92mm Ø=20mm o’lchamga toza yo’nilsin			Tokarlik kesib ajratuvchi keskich GOST 18884-73
	4	A yon yuzadan 2x45º o’lchamda faska ochilsin			Tokarlik o’tuvchi to’g’ri keskich GOST 18878-73
	5	D yuza l=6mm Ø=30mm o’lchamga yo’nilsin			Tokarlik o’tuvchi to’g’ri keskich GOST 18878-73
		B-o’rnatish
	6	H yon yuza kesilsin	1К620 Tokarlik vintqirqish	Markaz	Yo’nuvchi keskich T15K6 GOST 18875-79
	7	G yuza l=13 Ø=12mm o’lchamga qora yo’nilsin			Kesib ajratuvchi keskich T15K6 GOST 18884-73
	8	G yuzada M12-8g o’lchamga rezba ochilsin			Tokarlik o’tuvchi tirgak keskich GOST 18879-73
	9	E yuza l=3 Ø=15.5mm o’lchamga yo’nilsin			Tokarlik o’tuvchi to’g’ri keskich GOST 18878-73
010		Vertikal frezalash
	1	C yuzada l=35mm r=3mm h=3.5mm o’lchamga shponka uyasi ochilsin	6H12ПБ vertikal frezalash	Prizma	Segmentli shponka ariqchasi ochuvchi freza GOST 6648-79
	2	F yuza l=13mm Ø=16mm o’lchamda frezalansin			Segmentli shponka ariqchasi ochuvchi freza GOST 6648-79
020		Jilvirlash operatsiyasi
	1	B yuza l=92 Ø=20mm o’lchamga jilvirlansin	3151 doiraviy jilvirlash	Maxsus moslama	Jilvirtosh
	3	E yuza l=3 Ø=15.5mm o’lchamga jilvirlansin			Jilvirtosh