Mamlakatimizda va xorijiy davlatlarda maktabgacha ta'lim yo'nalishidagi olib borilgan ilmiy tadqiqot ishlari, tajribalar tahlili

CD СЛ
О 53-

Bolalarning me'yoriy rivojlanish mezonlari 2-3 yosh (24-36 oylar)

Harakatlanish ko'nikmalari		Kommunikativ ko'nikmalar		Kognitiv ko'nikmalar		O'ziga o'zi xizmat ko'nikmasi	Ijtimoiy ko'nikmalar
Umumiy harakatlanish (motorlka)	Nozik harakatlanish (motorika)	Nutqni tushunish	Faol nutq
To'g'riga	4 ta katta	Aytiladigan	Ikki-to'rt	Oddiy	O'zi nima ish	Qoshiqdan	Bolalarni
yaxshi	munchoqni	narsalarning	so'zli	buyruqlarni	qilayotganlig	foydalanadi,	kuzatadi, ular
yuguradi	ipga tiza oladi.	shaklini	jumlalarni	bajaradi	ini so'zlar	undagi	bilan qisqa
Joyida sakraydi	Kitob betlarini	ko'rsatadi.	ayta oladi.	(masalan:	bilan qisqa	suyuqlikni kam	muddat o'yinga
(oyoqlar bir	bittalab	Narsani uni	"Nima" va	"menga to'p	ifodalashi	chayqaltirib	kirishadi. 2
joyda)	varaqlaydi.	bajaradigan	"qaerda"	va kubikni	mumkin.	to'kadi.	muqobil holat
Qo'llab-	Qaychi bilan	vazifasi	so'zlari bilan	ber", "botinka	Harakatlar	Bolalarga mos	bo'lganda tanlay
quwatlab	qirqadi.	ifodalanishi	savollar	va paypoqni	bilan kattalar	hajmdagi	oladi. O'z
turgan paytda	Qalamni	bo'yichsa	beradi.	ol"). Suratli	ishini	dastali idishdan	shaxsiy mulkini
bir oyoqda	mushtida emas,	aytishi	Inkor so'zlari	kitobchalarni	ifodalaydi	suv ichadi.	himoya qiladi.
turadi.	barmoqlari	mumkin.	bilan jumla	tanlaydi va	(masalan: uy	Tugmasiz oddiy	Uyda o'ynashni
Oyoq uchida	bilan tutadi.	"Nima" va	tuzadi	ko'z tashlaydi,	bekasi o'yini	kiyimlarni	boshlaydi, oddiy
yuradi. Turgan	Ko'p xollarda	"qayerda"	(masalan:	chizilgan	o'ynaydi).	echadi. Tugmali	rol o'yinlarida
to'pni oldinga	bir qo'ldan	so'zli	ocha	narsalarning	Cheklangan	paltoni kattalar	qatnashadi.
qarab tepadi.	dadil	savollarni	bilmayman).	nomini aytadi,	e'tibor	yordamida	Guruhning oddiy
Balandligi 15	foydalanadi.	tushunadi.	Ehtiyoj va	bitta rasmda	hajmiga ega.	kiyadi. Yordam	harakatlarida
sm.Ii to'siqdan	Aylana	"Yo'q" "qila	istagini ayta	bir qancha	Asosan	bilan qo'lini	(kuylash.
sakrab, ikki	shaklidagi, tik	olmayman",	oladi.	narsalarni	tajribali yo'l	yuvadi va	sakrash,
oyog'ini bir	va gorizontal	"qilmayman"	Ko'plik son	ajratadi.	bilan ta'lim	artadi. Yordam	o'ynash) 5-10 ,
qilgan holda	chiziqlarni	degan inkor	shaklidan	Qo'lini	oladi.	bilan	daqiqa
yerga qo'nadi.	chiza oladi.	so'zlarni	foydalanadi.	tekizgan xolda	5 ta	hojatxonadan	qatnashadi.
To'pni boshi	Loyni	tushunadi.		1-3 narsani	o'yinchoqdan	foydalanadi.	Jinsni ajrata
uzra irg'itadi.	zuvalaydi,	10-15 daqiqa		sanaydi.	vazifasi	Ko'p vaqtini	oladi. Agar

UJ Ul

4 xil rangni	bo'yicha	nazorat qiladi.	kimdir eslatsa,
tanlaydi.	foydalanadi.	O'yinchoqlarni	navbatga
Tanish	Katta-kichik	narsalarni	mustahkam
bo'lmagan	narsalarni	yig'ishda	rioya qiladi. O'z
o'yinchoq	ko'rsatadi.	kattalarga	tashabbusi
bilan		yordam beradi.	bo'yicha yakka
o'ynashni			holda 15 daqiqa
sinab ko'radi.			o'ynaydi.
			Harakat, so'z,
			imo-ishora
			vositasida turli
			his-tuyg'ularni
			ifodalay oladi.

davomida
oddiy ertaklarni qiziqish bilan tinglaydi va yana bir marta o'qishni so'raydi. Narsalarni ichiga, ustiga, ostiga, yon tomonga joylashtiradi. Suratlarda harakat ifodalanishini
ko'rsatadi (ovqatlanish, uxlash, yugurish).

qoradi, bukadi. Tutib qolish va qo'yib yuborishni nazorat qiladi (narsalarni bir- birining ustiga teradi, kichik narsalarni tuynukka tiqadi).

u> as

3-4 yosh (36-48 oylar)

Harakatlanish ko'nikmalari		Kommunikativ ko'nikmalar		Kognitiv ko'nikmalar		O'ziga o'zi xizmat ko'nikmasi	Ijtimoiy ko'nikma­lar
Umumiy harakatlanish (motorika)	Nozik harakatlanish (motorika)	Nutqni tushunish	Faol nutq
To'siqdan	9 kubikdan	"Agar...	4-5 so'zli	4 rangni aytib	Narsalarning	Kichik idishdan suvni	10-15
aylanib o'tadi.	minora quradi.	o'sha" va	jumlalarni	bera oladi.	vazifalarini	yaxshi sepadi. O'z	daqiqa
Bir oyog'ida 5-	Loydan shar,-	"shuning	ayta oladi.	Kubiklarni yoki	yaxshi	kiyimidagi tugmalarni	kichik
10 sekund tura	kolbasacha-lar,	uchun"	O'zining	xalqani	anglaydi va	o'tkazadi va yechadi.	guruhlarnin
oladi	pirojkalar	so'zlarini	o'tmish	ustungacha	guruhlashni	Qo'lini o'zi yuvadi.	g ishida
(muvozanatni	yasaydi. Oddiy	tushunadi.	taassurotlari	ataylab	yaxshi	Xojatxonaga o'zi kirib	qatnashishg
saqlaydi).	ishlarni	2-3 o'zaro	to'g'risida	joylashtira oladi.	bajaradi	chiqadi. Qoshiqdan,	a ruxsat
Bir oyog'ida	bajarishda ikki	bog'langan	so'zlay oladi.	Muammolarni	(qo'g'irchoq	sanchqidan, dastali	so'raydi
sakraydi.	qo'li bilan	buyruqlar-	O'tgan zamon	farqlay oladi va	saqlanadigan	piyoladan foydalanib	(Kattalar
G'ildirakli	harakat qiladi	ni birin-	oddiy shaklini	aniqlaydi. 2-3	mebelni	turli ovqatlarni o'zi	rahbarligi
o'yinchoqlarni	(banka	ketin	qo'llay oladi.	elementdan	o'yinchoqlar	yeya oladi. Oyoq	ostida)
sudraydi,	qopqog'ini	bajaradi.	O'zi to'g'risida	iborat badiiy	uyida to'g'ri	kiyimini o'zi kiyadi.	15 daqiqa
itaradi,	burab ochadi.	"Kel,	"men", "meni"	mashqlarni	joylashtirishn	Agar nimadir to'kilgan	2-3 bola
boshqaradi.	tuxum	mug'ombirl	deya oladi.	bajaradi. Oddiy	i biladi,	bo'lsa o'zi supurib	bilan
	qorgichning	ik qilamiz",	Xotirasidagi	javoblarni	rasmlarni	oladi. Idishdan va	o'ynaydi
	dastagini	deyilsa, uni	bitta bolalar	kutgan xolda	kategoriyalar	sharillab oqadigan	(ular bilan
	tutadi va	tushunadi.	she'rini ayta	nimaga va	i bilan	suvdan o'zi icha oladi.	tez-tez
	aylantiradi,		oladi va	qanday degan	joylashtira­	O'yinchoqlarini o'zi	o'zaro
	mix va		qo'shiqchani	savollarni	di) O'tmish	yig'ishtiradi.	harakat
	knopkalarni		kuylaydi.	beradi. 7 ta	va xozirni	Tengdoshlarni va	qilgan
	qo'porib oladi)		Nutqi tashqi	narsani sanay	farqlay	kattalar bilan juft	holda).
	Qog'ozni		odamlarga	oladi. O'z yoshini	boshlaydi.	bo'lib birgalikda	Istagi
	qirqadi.		tushunarli,	biladi. Agar	Masalan:	harakat qila oladi.	amalga

w —J

aytilishda hali	uning vazifalari	Kecha biz
xatolar	berilsa, tananing	istiroxat
mavjud.	6 a'zosini aytib	bog'iga
"Nima",	beradi.	bordik.
"kim", "nima	•Narsalarni bir	Bugun biz
uchun" degan	belgisi bo'yicha	kutubxonaga
savollar	guruhlashtiradi	boramiz.
beradi.	(rangi, shakli,
Yuqoridagi va	hcymi). Birga
"qanday"	ishlatiladigan
savollarga	narsalarni jufti
javob beradi.	bilan tanlab oladi
	va aytib beradi
	(tish shchetkasi
	nima uchun
	kerak?)

oshishi yoki oshmasligin i 5 daqiqa kutadi. Guruhda xulq- atvorning 3 qoidasini mustahkam bajaradi.

O'yinchoqlar, materiallar va ovqatm baham ko'radi. Butun bir sahnani o'z ichiga oluvchi mazmunli rolli
o'yin boshlanadi (sayohat, uyda o'yin, hayvonlar bilan o'yin) Boshqalarning narsalaridan foydalanishga ruxsat so'raydi.