Mamleketlik universiteti jumanov m. A



Yüklə 3,96 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə89/306
tarix07.01.2024
ölçüsü3,96 Mb.
#205745
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   306
ekologiya. jumanov m.a (2)

poykiioosmotik 
ham 
gomoyoosmotik 
toparlarga bolinedi.
Kopshilik omirtqalilar, jetilisken shayanlar, nasekomalar 
gomoyoosmotik 
toparga 
tiyisli 
bolip, 
olar 
denesindegi
146


nsmotik basim suwdagi mineral duzlar koncentraciyasina 
baylanisli emes. Misali, tufelkalar (
Param ecium
) denesindegi 
luircketshen vakuolalar 2,5 - 7,5% shor suwliginda normal 
jagdayda bolip, shorhq 17,5% ke koterilgende hareketten 
loqtaydi. Kopshilik poykilosmotik turler shorliqtin artiwi 
menen oz aktivligin jogaltadi.
Gidrobiontlar omirinde K, Ca, Na, Mg, N, P, S, Fe ham 
basqa ximiyaliq elementler ahmiyetli rol oynaydi. Misali, 
mollyuskalar, 
qisqishbaqa tarizliler ham basqa omirtqali 
haywanlar ozlerinin baqanshaqlarm payda qiliwda kalciyden 
paydalanadi. Ashshi ham asirese teniz suwlannda h&mme 
ximiyaliq elementler bolip, olar organizmler dene duzilisinde 
qatnasadi.
Osimlikler mineral zatlardi ionlar - boleksheler jagdaymda 
qabil qiladi. Kopshilik ionlar organizmlerdin dene suwiqligma 
qaraganda teniz suwinda joqari mugdarda boladi. Sonin 
ushmda ortahq penen kletka perdesi arasindagi otkiziwshenlik 
arqali erigen zatlar joqan koncentraciyali ortaliqtan pas 
koncentraciyali ortahqqa otip, ortaliq penen tiri organizmler 
denesi ortasmdagi panq normallasip turadi. Bul jagdayga 
zatlar koncentraciyasimn tenlesiwi 
osmos 
delinedi.
Duzlar tiykarman buyrekte toplanadi. 
Misali, 
adam 
buyreginde 
qan 
plazmasina 
qaraganda duzlar 4 ese kop 
toplanadi, 
kenguru 
ham 
tishqanlardin 
buyreginde 
qan 
plazmasma qaraganda duz 18 ese kop toplanadi.
Dushshi suw hawizlerinin osimlik 
ham 
haywanlan 
gipotonik jagdayda jasaydi, yagniy olar denesinde erigen 
zatlar koncentraciyasi ortaliqtagiga qaraganda joqari boladi. 
Sonin ushmda organizm denesine hamme waqit suw otip 
turadi. Teniz ortahgmda bolsa suw ham organizmlerdegi 
duzlar mugdan derlik ten boladi.

Yüklə 3,96 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   306




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin