Maqset: Balalar

Tema : 10 ǵa shekem bolǵan sanlardı tuwri hám teris sanaw ilimiy tájriybelerin bekkemlew

Maqset: Balalarǵa 10 ǵa shekem tuwrri hám teris sanawdı úyretiwdii dawam ettiriw.

Kútiletuģin nátiyje: 10 ǵa shekem bolǵan sanlardı tuwri hám teris sanaw kónlikpesin bekkemlew. Kerekli úskeneler:


Hár bir balaǵa bas ólshemine mas , qaģazdan jasalǵan taj (tojga 1 den 10 ǵa shekem nomerler jazılǵan, sonda hár bir nomerden 2 den boladı ). Nomerler jazılǵan kubiklar

Iskerliginiń barıwı : Tárbiyashi: Balajanlar, sizler 10 ǵa shekem tuwri tártip penen hám teris sanawdı úyretip aldıńızlar durispa? Kelińler házir 2 gruppaǵa bólinip jarıs oynaymiz. 1-gruppaǵa «Tuwri sanlar», 2-gruppaǵa «Teris sanlar» dep at qoyib alamız.

1-shárt. Tárbiyashi: Hár eki gruppaǵa 1 den 10 ǵa shekem bolǵan nomerler jazılǵan taj tarqataman. Eki gruppa balaları aralasıp júresizlar. Men «Balalar tajdaģi nomerge qaray 1 den 10 ǵa shekem tártip penen terilip turiń», desem hár bir gruppa, oziniń toparı menen 1 den 10 ǵa shekem tártip penen terilip turadı. Qaysı gruppa 1-bolıp turıp alǵan bolsa, sol gruppa 1 den 10 ǵa shekem sanap beredi. Sanap beriwde hár bir bala óz nomerin aytadı.«Hámme balalar aralasıp júrińler, endi hár bir gruppa 10 nan 1 ge shekem shep tárepden turıp alıńlar», desem 10 nan 1 ge shekem teris tártipte turıp alasızlar hám qaysı gruppa 1-bolip turıp alǵan bolsa, sol gruppa 10 nan 1 ge shekem sanap beredi. Sanap beriwde hár bir bala óz nomerin aytadı. Qaysı gruppa tez hám tuwri turıp alsa, sanlardı tuwri sanasa sol gruppa jeńilpaz boladı. Tapsırmalardı tuwri atqarǵan gruppaǵa sheńber forması berip barıladı.

2-shárt. Tárbiyashi: Balalar, kubiklarge jazılǵan nomerlerdi kórip turıpsızlar. Men olardı tártipsiz jaǵdayda qoyib qoyģanman. Házirgi shártimizde sizler gezek penen kelip nomerlerdi 10 nan 1 ge shekem teris hám 1 den 10 ǵa shekem tuwri terip beresizler. Hár bir gruppadan birinshi kelgen bala 10 nan 1 ge shekem teris teredi hám sanaydi, 2-bala 1 den 10 ǵa shekem tuwri tártipte teredi hám sanaydi, 3-bala teris teredi hám sanaydi, 4-bala tuwri teredi hám sanaydi, sol tártipte oyin dawam etedi. Qaysı gruppa balaları tapsırmalardı tez hám qátesiz orinlas , sol gruppa jeńilpaz boladı..

3-shárt.Tárbiyashi: «Kim hám qaysı san joqliģin tabıń» oyının oynaymiz. Oyinniń barısı : Balalar sheńber bolip turadılar hám kózlarin jumadilar. Tárbiyashi olardan birin jasirip qoyadi. Balalar kózlarin ashıp bir-birlerine qaraydı hám qaysı sandaǵı bala aralarında joqliģin tabadılar. Qaysı gruppa kóp hám tuwri tapsa sol gruppa jeńilpaz boladı.Jarıs juwmaǵında gruppalar jiynaģan dóńgelekler esaplanadi hám jeńilpaz gruppa anıqlanadı.

Balalar bilimin tekseriw hám bekkemlew ushın sorawlar :

1. 1 den 10 ǵa shekem bolǵan sanlardı teris sanaw ushın áwele qaysı nomer aytıladı?
2. 1 hám 10 sanları arasında qanday sanlar bar?
3. Tórtten aldınǵı hám keyingi sannı aytıp beriń.
4. 10 nan 1 ge shekem teris sanap beriń.
5. 3 hám 5 sanları arasında qanday san bar?
6. 6 hám 8 sanları arasında qanday san bar?
7. Barmaqlarińiz neshew tártip menen sanap beriń.
Iskerlik juwmaǵında balalar xoshametlenedı..

Muǵdar (shama )

Tema : Buyımlardı boyına hám enine kóre salıstırıw hám tártiplestiriw
Maqset: Balalarǵa buyımlardı boyına, enine kóre salıstırıw hám tártiplestiriwdı i úyretiw.
Kútiletuģin nátiyjeler:
Balalarda uzın-qısqa hám jińishke-qalınlıq haqqında túsinik payda etiledi. Qalıńnan -jińishkege shekem, jińishkeden-qalıńǵa shekem tártipley alıw kónlikpesi qáliplesedi.
Kerekli úskeneler:
Quwırshaq. 5 uzın —kelte, qalıń-jińishke lenta.
Reńli qaǵaz kesindileri (lentasiman) 5 qalıńnan -jińishkege shekem, uzın-kelte.
10 qalıń - jińishke, uzın kalta tayaqshalar.
Iskerliktiń barıwı :
Tárbiyashi: Balalar, men mine bul quwırshaqqa kóylek tikpekshi edim. Esaplap kórsem, quwırshaqtıń ko'ylegi ushın 5 uzın-kelte lenta hám taǵı 5 qalıń lenta kerek eken. Men bazarǵa barıp olardı satıp aldım. Bul lentalardi házir sizlerge kórsetemen. Tárbiyashi aldın 5 uzın-kelte lentalardi tártip penen qoyıp kórsetip túsintiredi.
19 -súwret.




Tárbiyashi olardı áwele jup-jup etip ústpe-úst qoyıp kórsetedi. Keyin bolsa uzınnan -jińishkege tártip penen qoyıp shıǵadı. Keyininen 5 qalıń -jińishke lentalardi tártip penen qoyıp kórsetedi.
20 -súwret.




Bunda da olardı qalıńnan -jińishkege qaray qasında qoyıp kórsetedi. Jup-jup qoyıp salıstıradı.Tárbiyashi balalarǵa stollarinda turǵan tartpadan aytılǵan zatlardı alıp ámeliy jumıs orınlawın aytadı.
Balalar ushın ámeliy jumıs.
1-tapsırma : Balalarǵa tartpalardaǵı qızıl reńli qaǵaz qıyındılarınan (tap lentalardi eń uzınınan eń keltesine shekem terilgeni sıyaqlı etip) uzınlıǵın salıstırıp, tártip penen terip shıǵıwları aytıladı.
Tárbiyashi balalarǵa bir-birleriniń atqarǵan jumısların kórip bahalawların aytadı. Balalar bir—birlariniń jumısların bahalap shıǵadılar.

2-tapsırma : Tárbiyashi taǵı qutidaģi sarı reńli qaǵaz kesindilerin alıp qalıńnan jińishkege qaray tártip menen terip shıǵıwların usınıs etedi. Balalar taǵı bir-birleriniń atqarǵan jumısların analiz etip bahalap shıǵadılar.

Bilimlerdi bekkemlew ushın oyın : “Ornın tap”.
Oyın qaǵıydası : Balalar eki gruppaǵa bolınıp turadılar. Ortaǵa sheńber forması sızılǵan bolıp, ishine uzın-kelte, qalıń -jińishke túrli buyımlar aralas qoyılǵan. Tárbiyashi kórsetpe beriwi menen 1-gruppa balaları qalıń -jińishke buyımlardı, 2-gruppa balaları bolsa uzın-kelte buyımlardı ajratadılar. Buyımlardıń reńleri, nesheden jiynaģnları soraladı.
Balalar bilimin bekkemlew ushın soraw hám tapsırmalar :
Dene aǵzalarınıń qay-qaysısı uzın-kelte hám qalıń —jińishke bolıp tártip menen jaylasqan? (Barmaqlar úshewi)
Shańaraq aģzalarıńızdı boyina qaray tártip penen aytıp beriń (akem, anam, ajapam,ajaģam) Xanadaǵı buyımlar arasınan qalıń -jińishke buyımlardı tawıp aytıp beriń. Xanadaǵı buyımlar arasınan uzın-kelte buyımlardı tawıp aytıp beriń.
Iskerlik juwmaǵında balalardı xoshametlendiriledi.

Tema : Kópmúyeshlık menen tanıstırıw

Maqset:
Balalarda Kópmúyeshlıklar haqqında túsiniklerdı payda etiw.

Kútiletuǵın nátiyje:
Balalar Kópmúyeshlıklar haqqında bilip aladılar.
Kerekli úskeneler:
Hár túrlı reńdegi, kórinisdegi hám shamadaǵı úshmúyeshlikler (5 ten 10 ǵa shekem bolıwı múmkin)
Hár túrlı reńdegi, korinisdegi hám shamadaǵı tórtmúyeshlik (5 ten ǵa shekem bolıwı múmkin)
Beshmúyeshlik, altimúyeshlik hám segizmúyeshli sırtqı kórinisli figuralar (hár bir balaǵa 1 den)
Qálem, reńli qaǵazlar, qayshı (hár bir balaǵa )
4 metr lenta

Iskerliktiń barısı :

Tárbiyashi: Balajanlar, mine bul shıraylı tartpada túrli geometriyalıq figuralar bar. Mine bul figuralarqanday ataladı? Olar bir-birinen nesi menen parıq etedi?
Tárbiyashi qutidan túrli reńdegi, kórinisdegi hám shamadaǵı úshmúyeshliklerdi alıp doskaǵa terip qoyadi.
Tárbiyashi: Duris olardıń reńi hár túrlı, hár túrlı kóriniste hám shamada, lekin olardıń hámmesi úshmúyeshlikler.
Tárbiyashi qutidan túrli reńdegi, kórinistegi hám shamadaǵı tórtmúyeshlikni alıp doskaǵa terip qoyadi.
Tárbiyashi: Bul figuralarqanday ataladı? Duris olardıń reńi hár
qıylı, hár túrlı shamada hám kóriniste, lekin olardıń hámmesi tórtmúyeshlik.
Úshmúyeshlikler hám tórtmúyeshliklerdıń bir-birine uqsas tárepleri de bar: úshmúyeshlikte de, tórtmúyeshliktede tárepler, múyeshler bar. Bul figuralardıń neshe múyeshi bar? Duris úshmúyeshlikte 3 múyesh, tórtmúyeshlikte 4 múyesh bar. Sonday eken bul figuralardiń uqsas belgileri kóp eken, sol sebepli de olardı bir sóz benen aytıw múmkin. Bular - Kópmúyeshlıklar dep ataladı. Kópmúyeshlıklerdıń múyeshleri bunnan da kop túrlerı boladı, mısalı : beshmúyeshlik, altimúyeshlik, segizmúyeshlik. Kelińler mine bul kop múyeshliklerdiń múyeshlerin sanap kóremiz.
Tárbiyashi hám balalar beshmúyeshlik, altimúyeshlik, segizmúyeshlik sırtqı kórinislerdiń múyeshlerin sanap kóredilar.

Balalar ushın ámeliy jumıs.

Tárbiyashi: Balajanlar, kelińler házir qálegen Kópmúyeshlıkti alıp aldıńizdaǵi aq qaǵazǵa qoyip sizasiz. Endi bul Kópmúyeshlıkti qayshı menen qirqamiz. Qırqıp bolǵanımızdan keyin múyeshlerin sanaymiz. Balajanlar, xanamızdaǵı zatlarǵa itıbar beriń, neler Kópmúyeshlıklerge uqsaydi? Duris, stolniń maydanı tórtmúyeshli formasına uqsaydi. Mine bul taj beshmúyesh formasına uqsaydi hám tb.

Bilimlerdi bekkemlew ushın oyin: «Kimniń islegen figurası shıraylı»

Oyin ushın 4 metr uzınlıqtaǵı lentaniń eki ushi birlestirilip tuyip qoyiladi.
Balalar aldın 3, 4, 5 ten kishi gruppalarǵa bólinip, keyin 6, 7, 8 den bolip Kópmúyeshlıklardi jasaydilar.
Oyin qaǵıydası : Lentani 5 bala 5 jerinen qollarında uslaydilar hám nıqlashtirip Kópmúyeshlık formasın shıǵaradılar. Tamashagóy bolip turǵan balalar duris hám shıraylı jasalǵan Kópmúyeshlıklardi alǵıslaydilar. Oyin sol tárzde dawam etedi.

Balalar bilimin tekseriw hám bekkemlew ushın sorawlar :

1. Úshmúyeshlikti Kópmúyeshlık dewimiz múmkinbe?
2. Tórtmúyeshlikte da Kópmúyeshlıkpe?
3. Kópmúyeshlıklerni ne ushın kópmúyeshlık deymiz?
4. Qanday kópmúyeshlıklerdi bilesiz?
5. Xanamızdaǵı neler kópmúyeshlık formalarına uqsaydi?
6. Beshmúyeshlik formasınıń neshe tárepi hám neshe múyeshi bar?

Iskerlik juwmaǵında balalar xoshametlenedi.

Keńislikdegi túsinikler
Tema : Zatlardı oń qol menen shep tárepten ońǵa teriw kónlikpesin bekkemlew

Maqset:
Balalarǵa oń hám shepni parıqlawdı úyretiw.

Zatlardı oń qol menen shep tárepten oń tárepke teriw kónlikpesin bekkemlew.
Kútiletuǵın nátiyjeler:
Balalar oń hám shepni parıqlaw mamanlıǵın iyeleydiler.
Zatlardı oń qol menen shep tárepten oń tárepke teriw kónlikpesi bekkemlenedi.
Kerekli úskeneler:
Miyweler mulyaji,kartochkalar.
Mayda sheńber, úshmúyeshlik formaları.

Iskerliktıń barısı :

Tárbiyashi: Balajanlar, biz mudamı qandayda bir bir jumıs qilsak yamasa awqat jemekshi bolsaq, qaysı qolimizdi isletemiz. Duris, oń qolimizdi isletemiz. Oń qolimiz háreket qılıw ushın qolay. Sol sebepli oń qolda orınlanǵan jumıs jaqsı, shıraylı boladı.
Xalqımızda Jumısıń ońınan kelsin degen sóz dizbegi bar. Bul gáp bıykarǵa aytılmaǵan. Sonday eken, búgingi Iskerligimizde shep qolimiz qiymildamay dem alıp turadı. Tek oń qolimiz jumıs atqaradı. Hámmemiz shep qolimizdi shep dizemiz ústine qoyamiz. Mine men házir oń qolim menen miywelerdi (mulyaj korinisinde) 1 qatar etip terip shiǵaman. Jumıstı oń qolda atqaramız, lekin atqaratuǵın jumısımızdı shep tárepden baslaymız. Dápterge jazbaqshı bolsaq yamasa kitap oqımaqshi bolsaq, shep tárepden baslaw kerek bolǵanı sıyaqlı, zatlardı da shep tárepten oń tárepke qaray terip shıǵamız. Tárbiyashi miywelerdi shep tárepten oń tárepke qaray terip shıǵadı. Qanday miyweler, reńleri qanday ekenligi soraladi.
Balalar ushın ámeliy jumıs.
Tárbiyashi balalarǵa oń qolların joqarıǵa kótariwlerin aytadı. Balalar oń qolların kótergenlerinen soń hawada qolların shep tárepten oń tárepke qaray tap sızıq sizǵanday háreket etiwlerin aytadı. Soń aldılarına qoyilǵan kartochkanıń birinshi qatarına shep tárepten oń tárepke qaray 5 sheńber forması teriwlerin aytadı. Balalar jumısı gúzetiledi hám olardan qaysı qol menen qanday jumıs atqardińiz, dep sorap shıǵıladı.
Tárbiyashi balalarǵa taǵı ekinshi qatarǵa da úshmúyeshlik formaların terip shıǵıwların aytadı. Balalar janındaǵı balalardıń jumıstı duris atqarǵan yamasa atqarmaǵanligin analiz etip berediler. Analiz qılıw dawamında kóprek oń, shep sózlerın aytıwlarina itıbar beriledi.
Bilimlerdi bekkemlew ushın oyin: Kim tez. Oyinni shólkemlestiriw: balalar 2 qatar bolip turadılar. Hár bir qatardıń aldında sebetshede 5 kubik. Balalardan 5 metr uzaqlıqta 1 danadan 2 kubik 3 metr aralıq araliǵinda qasina qaptalina qoyiladi.

Oyin mazmunı : Balalar eki gruppaǵa bólinedi. Hár eki gruppadaǵı birinshi bala aldındaǵı kubikten bir danadan aladı hám tárbiyashiniń belgisi menen júgirip 5 metr aralıq uzaqlıqtaǵı kubiktıń oń tárepine qoyip qaytadı hám kelip qatardaǵı ekinshi balanıń oń qolina oziniń oń qolin tiygizedi. Ekinshi bala kubikti alıp júgirip ketedi. Oyin sol tárzde dawam etedi. Kubik alıp juwirǵan balalar qolindaǵi kubiklerdi aljaspay shep tárepten oń tárepke qaray teriwleri kerek.

Iskerlik juwmaǵında hámme balalar xoshametlenedi.

Tema : Sutka bólimleri: azanda, kúndiz, keshte, tún haqqındaǵı bilimlerdi

bekkemlew
Maqset:
Balalardı sutka bólimlerin parıqlawǵa úyretiwdi dawam ettiriw.
Kútiletuǵın nátiyje:
Balalardıń sutka bólimleri: azanda, kúndiz, keshte, tún haqqındaǵı túsinikları bekkemlenedi.
Kerekli úskeneler:
Dáp formasındaǵı aq qaǵaz (tárbiyashi túsindiriwi ushın ), reńli qálemler
Balalardıń hár birine dáp formasında aq qaǵaz, reńli qálemler
Iskerliktiń barısı :
Tárbiyashi: Balajanlar, biz turmısımızdıń dawamında mudami waqıttan tuwrı paydalanıwǵa háreket etemiz. waqıt túrli bólimlerge bóliniwin bilesizlerma? Mısalı, házir bir sutkanıń neshe bólekke bóliniwin bilip alamız. Mine sol dáp formasın bir sutka dep alamız jáne onı teń 2 ge búkleymiz. Endi sheńberdi taǵı búkleymiz, dáp 4 bólekke bólınedı. 1 nomeri menen belgilengen bólegin ash hawareńge bo'yaymiz, 2 nomeri menen belgilengen bólegin sarı reńli noqat menen bezaymiz. 3 nomeri menen belgilengen bólegin kúlreńge bo'yaymiz, 4 nomeri menen belgilengen bólegin qara renge bo'yaymiz. Biz túnde uyqilap, dem alamız, sonday eken mine bul qara jay tún boladı, uyqudan oyanǵan waqıtımız azan boladı. Biz súwrette tańdı ash hawareńge bo'yaǵanmiz. Keyininen quyash shıǵıp álem sharaǵan boladı - bul waqıtımız kúndiz-sheńberdiń sarı reńge boyalǵan jerı. Quyash batıp baslaǵannan keyın qaranǵilıq baslanadı, lekin ele onsha qaranǵi bolmaydı -bul waqıt kesh boladı -biz bul waqtın súwrette kúlreńge bo'yadiq. Keshte az-azdan túnge ulanip ketedi hám biz jatip dem alamız. Biz sheńberdiń tún bólegin qara reńge bo'yadiq.
Tárbiyashi sol tárzde balalardıń sutka bólimleri-tań, kúndiz, keshte hám tún haqqındaǵı bilimlerin bekkemleydi.

Balalar ushın ámeliy jumıs.
Hár bir balaǵa dáp formasındaǵı aq qaǵaz beriledi. Balalar tárbiyashi kórsetken úlgi tiykarında sheńberdi búklep tańda, kúndiz, keshte hám tundi belgileydiler hám reńlerge bo'yaydilar.
Bilimlerdi bekkemlew ushın oyın :
Balalartań, kúndiz, keshte hám tún sózlerin gezek penen aytıp 4 gruppaǵa bólinediler. Tárbiyashi 4 jerge úlken dáp súwretin reńli boyawlarda sızadı.
dáp hawareń-azanda, 2-sheńber sarı -kúndiz, 3-sheńber kúlreń-keshte, 4-sheńber qara - tún esaplanadı.
Oyın orayında áwele 2 gruppa jaylasadı. Oyın qaǵıydası : Tárbiyashi: «1-gruppa :-kúndiz», «2-gruppa : tún», deydi. Balalar «kúndiz» yamasa «tun» dep belgilengen sheńberdi tawıp ishine kirip alıwları kerek.
Keyininen oyındı keyingi 2 gruppa dawam etedi.