Markaziy Osiyo davlatlari iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi

Neft va gaz sanoati. Qirg’izstonda neft va gaz qayta ishlovchi “Qirg’izmunaygaz” AJ va “Qirg’iz petroleum kompani” qk faoliyat olib bormoqda (10-jadval).
Elektroenergetika sanoati. Tarmoqning eng ahamiyatli yo’nalishi elektro-energetika sanoatidir. Qirg’izistoning bu sanoatini bir tarmoqli deb atash mumkin. Gap shundaki, jami ishlab chiqariladigan elektr energiyasining 90% dan ortig’i GESlarda ishlab chshkariladi. Qirg’izstonda quvvati 3,6 mln kVt bo’lgan 17ta elektrostantsiya (15ta IES va 2ta Issiqlikelektromarkaz) faoliyat ko’rsatmoqda. Shuningdek quvvati 42 mVt bo’lgan 13 ta kichik elektrostantsiyalar ishlamoqda (yiliga 125 mln kVtG’s). Xar yili respublikada 12,9 mlrd. kVt-soat elektr energiyasi hosil qilinadi. Shundan 2,5 mlrd. kVtG’soat elektr energiyasini qushni mamlakatlarga eksport qiladi.
Asosiy GESlari Norin daryosida qurilgan. Bu daryoda reja bo’yicha 6 ta yirik GESlardan iborat kaskadni qurilishi rejalashtirilgan. Hozirgi vaqtda Uchqo’rg’on, Quribsoy, To’qtagul, Otboshi, Toshko’mir va Shamoldisoy GESlari qurilgan. GESlarnig’g eng yiriga To’qtag’ul bo’lib, umumiy quvvati 1,2 mln kVtdir. Ishlab chiqarilayotgan elektr energiyasining tannarxi asosan gidroquvvatlar hisobidan bo’lganligi uchun, ancha arzondir (11-jadval).
11-jadval. GESlarda elektroenergiya ishlab chiqarish dinamikasi.

GESlar nomi	Quvvati (MVt)	Energiya iG’ch (mlrd kVtG’s)	Ishga tushirilgan Vaqti (yil)
Uchqo’rg’on	180	0,75	1962
To’qtagul	1200	4,1	1975
Otboshi	40	0,12	1982
Quribsoy	800	2,6	1982
Toshko’mir	450	1,5	1987
Shamoldisoy	240	0,91	1995

Manba: Internet ma’lumatlari.