C) gulsimon tojli, AA D)gulsimon tojli, aa
59. Dukkagi oddiy (dominant) shaklli no`xat navi
dukkagi bo`g`imli shaklga ega bo`lgan navi
bilan chatishtirilsa F
2
genotip bo`yicha qanday
ajralish namoyon bo`ladi?
A) 3:1 B) 13:3 C) 1:2:1 D) 1:1
60. Shoxsiz (AA) sigir bilan shoxli (aa) buqani
chatishtirish natijasida F
2
da necha foiz
buzoqchalar shoxli bo`ladi?
A. 50 B. 75 C. 25 D. 15
61. Qora rangli geterozigota (Aa) quyonlar
o`zaro chatishtirilsa olingan duragaylaming
necha foizi qora rangli gomozigota holatda
bo`ladi?
A. 25 B. 100 C. 50 D. 75
62. Qora rangli (AA) molni qizil rangli (aa) buqa
bilan chatishtirilganda, F
2
da necha foiz
duragaylar qora rangli bo`ladi?
A. 75% B. 25% C. 100% D. 0%
63. Quyonlarda yungning normal uzunligi
dominant (B), qisqaligi (b) restsessiv belgi
hisoblanadi. Quyidagi genotipga ega orgamzmlar
Bb x BB o`zaro chatishtirilishidan qanday
fenotipli organizmlar hosil bo`lishini aniqlang.
A. 75% normal yungli, 25% qisqa yungli
B. hammasi normal yungli
C. 50% normal yungli, 50% qisqa yungli
D. 25% normal, 50% oraliq, 25% qisqa yungli
64. Otoskleroz kasalligi o`rta quloq
suyakchalarining noto`g`ri rivojlanishidan kelib
chiqadi. Karlikka olib keluvchi bu kasallik
autosoma-dominant holda irsiylanadi. Ota-ona
geterozigotali bo`lgan oilada gomozigota kasal
bolalarning tug`ilish ehtimolligini toping.
A. 50% B. 100% C. 25% D. 75%
65. Tajriba uchastkasida no`xat o`simligining
5000 ta urug`i ekildi. Ekilgan urug`dan 1210 tasi
past bo`yli o`simlik bo`lgan. Past bo`yli
o`simliklarning irsiylanish xarakterini aniqlang.
A. oraliq
B. retsessiv
C. dominant
D. epistaz
66. Tajriba uchastkasida no`xat o`simligining
5000 ta urug`i ekildi. Ekilgan urug`dan 1210 tasi
past bo`yli o`simlik bo`lgan. Ota-ona fenotipini
toping.
A. uzun va kalta poyali B. normal poyali
C. kalta poyali
D. uzun poyali
67. Tajriba uchastkasida no`xat o`simligining
5000 ta urug`i ekildi. Ekilgan urug`dan 1210 tasi
past bo`yli o`simlik bo`lgan. Ota-ona genotipini
toping.
A. AaBb x AaBb B AA x aa
C. Aa x aa
D. Aa x Aa
68. O`rta quloq suyakchalarining
noto`g`ri rivojlanishidan otoskleroz
kasalligi kelib chiqadi. Karlikka olib
keluvchi bu kasallik autosoraa - dominant
holda irsiylanadi. Ota-ona geterozigotali
bo`lgan oilada genotipi ota- onakiga
o`xshash bolalarning tug`ilish ehtimolim
toping
A. 75% B. 25% C. 100% D. 50%
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
C H A L A D O M I N A N T L I K
Hayvon va o‘simliklar ustida olib borilgan tajribalarda birinchi bo‘g‘in
duragaylarida chala dominantlik hodisasi aniqlandi. Bunday hodisa Mendel tajribalarida
ham kuzatildi. Ya’ni birinchi bo‘g‘in duragaylarida ota yoki onaning belgilari to‘liq
ko‘rinmaydi. Faqatgina ota yoki onaga ozgina o‘xshaydi. Misol: oq va sariq gulli
nomozshomgul chatishtirilib pushti gulli duragay olinadi. Bunda ikkinchi bo‘g‘in
duragayning fenotip bo‘yicha ajralishi (3:1) genotip bo‘yicha (1:2:1) ajralishga mos
kelmaydi. Chunki geterozigota (Aa) gomozigotadan (AA) tashqi ko‘rinishi bilan farq
qilmaydi. Chala dominantlikda 2-bo‘g‘inida duragaylarning belgilar bo‘yicha fenotip va
genotip ajralishi bir xil bo‘ladi. Ya’ni dominant gomozigota (AA) geterozigota (Aa) dan
farq qiladi. Nisbat quyidagicha bo‘ladi: 1 (AA) sariq: 2 (Aa) pushti: 1 (aa) oq gulli, shartli
ravishda sariq - dominant, oq esa - retsissiv deb olinadi. Chala dominantlikni to‘la
dominantlikdan ajratish uchun harflar ustiga chiziq qo‘yiladi. Masalan: (Āa).
C H A L A D O M I N A N T L I K K A D O I R M A S A L A L A R
G`o`zada malla rangli tola oq tola ustidan qisman
dominantlik
qilgani
uchun
F
1
bo`g`inda
novvotrang tolali forma hosil bo`ladi. Agar F
1
duragaylari o`zaro chatishtirilsa, F
2
da qanday
natija olinadi?
Nomoshomgulning qizil va pushti gultojibargli
formalari
oq
gultojibargli
formasi
bilan
chatishtirilganda, birinchi chatishtirishda F
1
pushti gultojibargli , ikkinchi chatishtirishda 50
% pushti, 50% oq gultojibargli formalar xosil
bo`ladi. Xar ikkala tajribadagi ota-ona va F
1
duragaylarining genotipini aniqlang?
Talasemiya (normal gemoglabin sintezining
buzilishi) qisman dominant belgi sifatida
nasldan-naslga o`tadi. Bu kasallik bo`yicha
gomozigotali formalar 90-95 % xollarda nobud
bo`ladi. Geterozigota formalarda kasallik yengil
o`tadi; a) ota-onalardan biri talasemiya bilan
kasal, ikkinchisi sog`lom bo`lsa, farzandlarning
mazkur kasallik bilan og`rish e`xtimoli qanday?
b) ota-onalarning ikkisi ham talasemiya
kasalligining yengil formasi bilan og`rigan
bo`lsachi?
G`o`zaning poyasi, shoxlari barglari antosian
rangli- Rp va yashil rangli- rp bo`ladi. F
1
och
antosian rangli bo`ladi. Quyidagi genotipli
o`simliklar chatishtirilganda, qanday fenotipli
o`simliklar hosil bo`ladi?
a) RpRp x Rprp; b) Rpro x rprp;
v) RpRp x rprp
G`o`zning och antosian rangli o`simliklari o`zaro
chatishtirishlishidan 680 ta o`simlik olindi.
Shundan 340 tasi och antosian rangli. Qolgan
o`simliklarning qanchasi yashil rangli bo`ladi?
Dengiz cho`chqalrining qaymoq rang junli erkak
va urg`ochilari chatishtirilgan, naslda 52 ta sariq
rangli, 99 ta qaymoq rangli, 41 ta oq individlar
paydo bo`ldi.Tajriba yakunlari kutilgan natijaga
qanchalik mos kelishini statistik usulda toping?
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
B`azan qarama-qarshi belgiga ega bo`lgan
organizmlar o`zaro chtishtirilsa F1 bo`g`inda
ota yoki onaning dominant belgisi