Ma’ruza Zamonaviy kompyuterlarning tarixi, hozirgi holati, ishlash printsiplari va arxitekturasi. Reja

2.5 Kompyuter xotirasi

Kompyuter xotirasida dasturlar va qayta ishlanayotgan ma’lumotlar saqlanadi. Xotiraning xar xil turlari va qurilmalari mavjud bo’lib, ularning asosiy xarakteristikasi axborot sig’imi va tez ishlashidir. SHaxsiy kompyuterninig xamma xotiralari tashkil qilinishi xususiyatlariga va ishlatilishiga ko’ra ichki va tashqi turlarga bo’linadi.

Ichki xotiralar. Kompyuterni o’chirilsa, bunday xotiralardagi ma’lumotlar xam (doimiy xotiradagidan tashqari) o’chib ketadi.

Tezkor xotira kompyuterning muhim qismi bo’lib, protsessor undan amallarni bajarish uchun dastur, berilganlarni oladi va amalni bajarib, natijani yana unda saqlaydi. SHuni alohida tahkidlash lozimki, kompyuter o’chirilsa, tezkor xotirada saqlanayotgan dasturlar va berilganlar yo’q bo’lib ketadi. SHuning uchun ularni qattiq diskda yoki disketalarda saqlab qolish kerak.
Doimiy xotira. Kompyuterlarda berilganlar unga avvaldan joylashtirilgan doimiy xotira (BIOS – Basis Input – Output System – kiritish chiqarishning asosiy tizimi) mavjud. Bunday xotiradan faqat o’qish mumkin. SHuning uchun ham u ROM (Read Only Memory – faqat o’qish uchun) deb ataladi. IBM PC kompyuterlarda bu xotira kompyuter jihozlarini ishlashini tekshirish, amaliyot tizimini boshlang’ich yuklanishini tahminlash, qurilmalarga xizmat ko’rsatishning asosiy funktsiyalarini bajarish uchun ishlatiladi.
Kesh xotira. Kesh xotira kompyuter ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bo’lib, uning yordamida amallar bajarish tezkor xotira orqali bajariladigan amallardan ancha tez bajariladi. SHuning uchun kompyuter xotirasining ko’proq ishlatiladigan qismi nusxasini kesh xotirada saqlab turadi. Mikroprotsessorning xotiraga murojaatida, avvalo, kerakli dastur va berilganlar kesh xotirada qidiriladi. Berilganlarni kesh xotirada qidirish vaqti tezkor xotiradagiga nisbatan ancha kam bo’lgani uchun kesh xotira bilan ishlash vaqti ancha kam bo’ladi. Pentium 2, 3 kompyuterlarda kesh xotira hajmi 512 Kb ni tashkil qiladi.
Videoxotira. Videoxotira monitor ekraniga video ma’lumotlarni (videotasvirlarni) saqlab turish uchun ishlatiladi. SHuni aytish lozimki, videotasvirlar (ayniqsa rangli) kompyuter xotirasida ko’p joy egallaydi. SHuning uchun video xotira hajmi qancha katta bo’lsa, shuncha yaxshi albatta. Videoxotiraning 1 Mbaytdan kam bo’lmagani yaxshi.