Ma’ruzachi: prof. Sh. Qiyosov “soliqlar va soliqqa tortish” fani “soliqlar va soliqqa tortish” kafedrasi

Qo‘shilgan qiymat solig’i haqida tushuncha. Soliqning
iqtisodiy mohiyati va uning joriy qilinishi
Qo‘shilgan qiymat solig‘ini davlat byudjetining daromad qismiga jalb 
qilish g‘oyasi dastlab XX asrning boshlarida yuzaga keldi. Bu taklifni
birinchi marta Germaniya byudjet amaliyotida joriy etishni 1919 yilda
Vilgelm fon Simens
ilgari surdi.
Qo‘shilgan qiymat solig‘ini amaliyotga joriy etish va undirish mexanizmi
birinchi marta fransuz moliyachisi
Morris Lore tomonidan
ishlab
chiqildi. Ammo qo‘shilgan qiymat solig‘i M.Lorening taklifidan so‘ng
o‘tgan 10 yildan ortiq vaqt mobaynida tajriba uchun taklif etilgan shaklda
qo‘llanildi. Fransiyada qo‘shilgan qiymat solig‘i 1968 yildan boshlab joriy
etildi.

---

Qo‘shilgan qiymat solig’i haqida tushuncha. Soliqning
iqtisodiy mohiyati va uning joriy qilinishi
XX asrning 70-yillarida qo‘shilgan qiymat solig‘i G‘arbiy
Yevropaning qator mamlakatlarining soliq amaliyotida
joriy qilindi. Buning asosiy sababi va huquqiy asosi bo‘lib, 
Yevropa iqtisodiy hamjamiyati tomonidan hamjamiyatga
a‘zo mamlakatlarda qo‘shilgan qiymat solig‘ini undirishni
tartibga solishning huquqiy me’yorlarini umumlashtirish
to‘g‘risidagi maxsus Direktivaning qabul qilinishi
hisoblanadi. Mazkur Direktiva 1977 yilda qabul qilindi va
unda egri soliqlarning asosiy turi sifatida qo‘shilgan
qiymat solig‘i e’tirof etildi. 

---

Qo‘shilgan qiymat solig’i haqida tushuncha. Soliqning
iqtisodiy mohiyati va uning joriy qilinishi
O‘zbekiston soliq tizimida qo‘shilgan qiymat 
solig‘i 1992 yildan buyon amal qilmoqda. Ushbu 
soliq oborotdan olinadigan soliq va sotuvdan 
olinadigan soliq o‘rniga aksiz solig‘i bilan 
birgalikda kiritilgan. Bu soliq oborot solig‘idan 
farqli ravishda faqat qo‘shilgan qiymatdan 
undiriladi. Oborot solig‘i esa bir marotaba umumiy 
oborotdan olinar edi.

---