Ma’ruzalar kursi 1 – modul: kurash turlari va uni o‘qitish metodikasi faniga kirish

Kurash texnikasi - bu musobaqa qoidalarida ruxsat etiladigan usullar, qarshi usullar va himoyalanishlar yig’indisidir.
Usullar - bu maqsadga yo’naltirilgan hujum harakatlari bo’lib, ular yordamida kurashchi raqibidan ustunlikka erishadi. Har bir usul ikki qismdan iborat. Birinchi qism - usul qo’llash uchun ushlab olish. Ushlab olishlar yuqoridan,pastdan, orqadan, oldindan, yon tomondan va boshqalarga ushlab olishlarga bo’linadi. Ushlash usulni muvaffaqiyatli bajarishda katta ahamiyatga ega. Butun usullarni bajarish sifati ushlab olishning qay darajada oqilona amalga oshirilganligiga bog’liq. Ikkinchi qismda turli xildagi harakatlar: tik turishda - o’tkazishlar, tashlashlar, ag’darishlar; parterda - o’girishlar va parterda tashlashlar bo’lishi mumkin.
qulay sharoitlarni tayyorlashi mumkin.
Qarshi usullar - bu raqib hujumiga javob tariqasida bajariladigan maqsadli harakatlar bo’lib, ular yordamida kurashchi raqibi ustidan ustunlikka erishadi.
Qarshi usullar murakkab texnik harakatlarga kiradi. Qarshi hujum uyushtirayotgan kupashchi bir zumda to’g’ri qaror chiqarishi va raqibi usulni amalga oshirishga ulgurmasligi uchun o’z harakatlarini hujum qilayotgan raqib harakatlari bilan aniq moslashtirishi lozim.
Himoyalanishlar - bu raqibning usullarni (qarshi usullarni) bajarishiga to’sqinlik qiluvchi maqsadli harakatlardir.
Himoyalanishlar dastlabki va bevosita himoyalanishlarga ajratiladi. Dastlabki himoyalanish oldindan, ya’ni raqib usulni amalga oshirishdan avval bajariladi.

Taktik tayyorgarlik maqsadi va vazifalari

Kurash taktikasi - bu musobaqalarda eng yaxshi natijaga erishish uchun yuzaga kelgan muayyan sharoitlarda texnik, jismoniy va irodaviy imkoniyatlardan maksadga muvofiq holda foydalanishdir. Taktik tayyorgarlik sportchilarda taktika sohasidagi zarur bilimlarni egallash, sport kurashini to’g’ri olib borishda ma’lum malaka hamda bilimlarni shakllantirish, shuningdek taktik mahoratni takomillashtirishga qaratilgan.

Taktik tayyorgarlikning asosiy maqsadi sportchida musobaqada g’alabaga erishish yoki yuqoriroq natijani ko’rsatish maqsadida sport bellashuvini to’g’ri tashkil qilish hamda olib borish qobiliyatini tarbiyalashdan iborat. Sport taktikasini egallash jarayonida bir qator xususiy vazifalar hal qilinadi.
- hujumni amalga oshirish - ushbu harakat uchun oldindan aniq tayyorgarlik ko’rmasdan hujumning texnik usulini o’tkazish xosdir. Usulni bajarish vaqti, aks holda - shunday tayyorgarlik vaqti ham qayd qilinadi. Ikkala holda ham usulning tugash vaqti yoki maqsadli ko’rsatmaning o’zgarish vaqti qayd etiladi;
- qarshi hujumni amalga oshirish - maqsad bellashuvda raqibning xujum harakatlari paytida singari maxsus yaratiladigan sharoitlar vaqtida yuzaga keladi. Birinchi holatda kurashchi avval himoyalanish harakatini amalga oshiradi, so’ngra qarshi hujumni bajaradi. Ikkinchi holatda kurashchi raqibni ma’lum bir ushlab olishga chorlaydi va keyin qarshi hujum harakatlari amalga oshiriladi. Birinchi holda himoyalanish harakatini tugallash vaqtidan boshlab to qarshi hujumning texnik usulini yakunlashga qadar, ikkinchi holda - chorlashni qo’llash paytidan boshlab to usulni yakunlash yoki maqsadli ko’rsatmani o’zgartirishga qadar bo’lgan vaqt oraliqlari hisobga olinadi;
-himoyalanishni amalga oshirish - himoyalanish harakatlari raqib tomonidan ma’lum bir hujum harakatini amalga oshirish uchun ushlab olish paytidan boshlanadi va himoyalanishni amalga oshirish yoki raqib tomonidan hujumni amalga oshirish bilan yakunlanadi;