Mass spektrometriya usullari

bug‘lantiriladi va molekulalar dastasi holida ionlashtirish

kamerasiga yuboriladi.

Ionlashtirish kamerasida hosil bo‘lgan musbat ionlar, kuchlanganligi

1000 - 3000 V bo‘lgan elektrodlar hosil qilgan elektr maydoni

tomonidan tortib olinadi va tezlashtiriladi.

Kameradagi bosim  10-3 Pa atrofida bo‘lishi kerak.

1. Elektron zarb usuli. Ionlar manbai

1. Elektron zarb usuli. Ionlar manbai

Ion manbai asosiy qismlarining chizmasi. 1 - kameraga modda (gaz)

yuborish kanali; 2 - ionga aylantirish kamerasi; 3 - ionlaydigan

elektronlar (pushkasi) manbai; 4 - tortuvchi «linza»; 5 - fokuslovchi

«linza»; 6 - mass-spektrometrga borayotgan ionlar dastasi.

1. Ionlashtirish usuli - elektron zarb

1. Ionlashtirish usuli - elektron zarb

Bu usul zaryadlangan ionlar hosil qilishning eng keng tarqalgan

usuli bo‘lib, bunga sabab elektron manbalarining oddiyligi,

qulayligi va arzonligi, hamda ularni ionlashtirishda yuqori

natija berishidir.

Ionlaydigan elektronlarning energiyasi, molekulani ionga

aylantirish uchun kerak bo‘lgan ( 10 eV) energiyadan katta bo‘lishi

kerak. Odatda energiyasi 50…100 eV bo‘lgan elektronlar ishlatiladi.

2. Bo‘laklarga ajralib ketadigan ionlar

2. Bo‘laklarga ajralib ketadigan ionlar

Molekular ion shu ion hosil bo‘luvchi molekulaning tuzilishiga va

ionlashtirish usuliga qarab bir qancha ionlarga bo‘linib ketishi

mumkin.

Bu hol bitta molekulaning ionlarga ajralib ketish jarayonidir.

Masalan, CCl4 molekulasini ionlashtirganda CCl3+, CCl2+, CCl+,

Cl+ va C+ ionlarga ajralib ketadi.

Molekulani ionga aylantirayotgan zarrachalarning (elektron, foton,

ion, molekula) energiyasini oshirish molekular ionning ko‘p ion

bo‘laklariga ajralishiga olib keladi.

Shuning uchun ham, ba’zi birikmalarning mass-spektrida molekular

ionga tegishli chiziq ko‘rinmaydi.