Mavzu : Sonlarni bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasisiga o’tkazish

Quyidagi misollarni yechishda riada usullaridan foydalanamiz.
6- misol.
Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 1001010 sonni sakkizlik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Yechish. 001 001 010 = 112₈
1 1 2
Javob: 112₈
7-misol
Sakkizlik sanoq sistemasida berilgan 345,401 sonni ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Yechish 345,401 = 3 4 5, 4 0 1
011 100 101 100 000 001


Javob: 11100101100000001₂
O’n oltilik sanoq sistemasidagi har bir raqamni ikkilik sanoq sistemasida quyidagicha yozish mumkin:
0=0000, 1=0001, 2=0010, 3=0011, 4=0100, 5=0101, 6=0110, 7=0111, 8= 1000, 9=1001, A=1010, B=1011, C=1100, D=1101, E=1110, F=1111.
Raqamlarning bunday ko’rinishda tasvirlash usuli tetrada yordamida yozishdir.
Ikkilik sanoq sistemasidagi sonni to’rtlikka ajratish quyidagicha:
Agar sonning butun qismi raqamlari soni 4 ga karrali bo’lmasa chap tamoniga 0 qo’shib yoziladi va o’ndan chapga qarab to’rtliklarga ajratiladi, agar sonnig kasr qismi raqamlari 4 ga karrali bo’lmasa o’ng tamoniga 0 qo’shib yozoladi va chapdan o’nga qarab to’rtliklarga ajratiladi.
8-misol. Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 11101,101 sonini 16 sanoq sistemasiga o’tkazing.


Yechish 00011101,1010
Demak 0001=1, 1101=D, 1010=A
Javob 1D,A₁₆
O’n oltilik sanoq sistemasida berilgan 3FD5 sonini ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Demak 3= 0011, F=1111, D=1101, 5=0101
Javob 11111111010101₂


Endi yechgan misollarimizni nog’ri yoki noto’ri ekanligini kompyuter yordamida tekshirib ko’ramiz.