Mavzu: Basketbol tarixi

Mavzu: Basketbol tarixi.
Basketbolning vatani AQSh, uning «otasi» esa James Naismith hisoblanadi. Oʻyin XIX asr oxirida paydo boʻlgan. Springfild xalqaro mashgulotlar maktabining jismoniy tarbiya oʻqituvchisi, bir paytlar ajoyib regbichi va gimnastikachi boʻlgan James Naismith (1861-yil tug'ilgan — 1932-yil vafot etgan) talabalarning qishki paytda jismonan yanada koʻproq chiniqtirish maqsadida zalda toʻp bilan oʻynaladigan yangi oʻyin oʻylab topdi. U toʻpni tashlash orqali talabalarning merganligini tekshirib koʻrish uchun qorovuldan ikki boʻsh quti keltirishni iltimos qildi. Quti topa olmagan qorovul meva solinadigan savat keltirdi. Savatlarni balandligi 3,05 m bulgan zalning ikki tomonidagi balkonga oʻrnashtirdi. SHu tariqa basketbol vujudga keldi.
BASKETBOL — INGLIZCHA BASKETBALL SOʻZIDAN OLINGAN (BASKET — SAVAT, BALL — TOʻP) BOʻLIB, HAR BIRIDA BESHTADAN OʻYINCHI ISHTIROK ETADIGAN JAMOAVIY SPORT TURIDIR. UYINDAN BOSH MAQSAD — TOʻPNI QOʻL BILAN OʻYNAGAN XOLDA 3,05 M BALANDLIKDAGI SHITGA MUSTAXKAMLANGAN SAVATGA TUSHIRIB, IMKON QADAR KOʻPROQ OCHKO OLISH. XAR BIR JAMOADA BESHTADAN OʻYINCHI ISHTIROK ETADI.
Neysmit yangi oʻyinning qoidalarini ishlab chiqdi va 1891 yilning 21 dekabrda Springfild maktabining zalida birinchi basketbol uchrashuvi oʻtkazildi. Guruhda 18 talaba mavjud edi. Oyinda xar biri 9 kishidan iborat 2 jamoa ishtirok etdi. Basketbolning dastlabki qoidalari 13 qismdan iborat edi va ulardan baʼzilari xozirgacha saqlanib qolingan. 1893 yilda savatlarni toʻrli temir aylana bilan almashtirishdi. 1895 yilda esa ular shitlarga oʻrnatildi. Oradan 2 yil oʻtgach, xar bir jamoada 5 kishidan maydonga tushadigan boʻlishdi. 1893 yilda frantsiyalik Mel Ridu Springfild kollejini bitirgach, vataniga qaytdi va xamyurtlarini yangi oʻyin bilan tanishtirdi. Shu tariqa basketbol butun Yevropaga tarqala boshladi. 1932 yil 18 iyunda Jenevada milliy basketbol assotsiatsiyalarining dastlabki xalqaro konferentsiyasi oʻtkazildi va unda Xalqaro Basketbol Federatsiyasi (FIBA) tashkil etildi. 1999 yilga kelib FIBAga aʼzo davlatlar soni 180 dan oshib ketdi. 1936 yilgi Berlin Olimpiadasidan boshlab basketbol Olimpiadalar dasturidan oʻrin oldi.