Mavzu: Buxoro viloyat sharoitida ko’p cho’michli ekskavatorlarni ish

Kovshning ishlash texnologik jarayoni quyidagicha
Gidrosilindr yordamida kronshteyn orqali kovsh xoshokli loyqalaga botiriladi. Kovsh tishlari loyqaga oson kirishi va qatlamni kesilishini ta’minlaydi. Kovsh qatlamni qirqish jarayonida xoshokli loyqada mavjud suvni orqa devordagi setkadan chiqib ketishini ta’minlaydi. Natijada kovshga ko’proq qirqilgan loyqa qatlam joylashadi. Buning natijasida kovshdan foydalanish samarasi oshadi. Bunday kovshni har qanday viloyat ta’mirlash zavodida ta’mirlash imkoniyati mavjud.[15,21]
5.2. Gidrosilindirni hisoblash va tanlash.
Gidrosilindrga ta’sir etuvchi kuch quyidagi formula bilan aniqlanadi:[4]
=29/0,97(1+0,2/9,81*0,2)=30kN (5.1)
bu yerda: F_i.k. – gidrotsilindr shtokiga ish jihozining ta’sir kuchi, N
g – jismlarning erkin tushish tezlanishi, m/s² /g = 9,81 m/s² /
t – tezlanish olish vaqti, s /t = 0,2s/
η – silindrning umumiy F.I.K. /η = 0,97/
V₁ – porshenning bosim ostidagi harakat tezligi, m/s V₁ = 0,2 m/s
Gidrotsilindr porshenning diametri
=0,14m (5.2)
bu yerda: R – gidravlik yuritmadagi suyuqlikning bosimi, mPa
Porshen shtogining diametri quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=0,06m (5.3)
bu yerda: V₂ – porshenning qaytish tezligi, m/s / V₂ = 0,3 m/s /
Silindr devorining qalinligi quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=0,012m (5.4)
bu yerda: [G] – silindr materialining cho‘zilishga ruxsat etiladigan kuchlanish, mPa
R – gidravlik yuritmadagi suyuqlikning bosimi, mPa
Silindr uchun sarf qilinadigan suyuqlikning miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=3,14*0,12²*0,2 /4=0,0032 m³/s (5.5)
Gidrotsilindrning quvvati quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=39,3*0,2/1000=0,012kVt
Gidrotsilindrni suyuqlik bilan ta’minlovchi quvurlarning ichki diametrini quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=0,0062 m (5.6)
bu yerda: V₃ – suyuqlikning quvurdagi oqish tezligi, V₃ = 3…5 m/s
Agar mashinada har xil vazifani bajaradigan bir necha gidrotsilindrlar majud bo‘lsa, shu gidrotsilindrlarning har biriga sarf qilinadigan suyuqlik miqdori va quvvati alohida yuqorida keltirilgan formulalar bilan hisoblanadi. SHu ∑Q_g.s va ∑N_gs qiymatlariga asoslanib gidronasos jadvaldan tanlanadi.[4]
Gidronasos bilan suyuqlikni taqsimlagich orasidagi po‘lot quvurlarning ichki diametri quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=0,0081m (5.7)
bu erda: ∑Q_g∙s – barcha gidrotsilindrga sarf qilinadigan suyuqlik miqdori, m³/s
Po‘lat quvur devorining qalinligi quyidagi formula bilan hisoblanadi:

=0,0021m =0,0026m
bu yerda: R – gidravlik yuritmadagi suyuqlikning bosimi, mPa
K – xavfsizlik koeffitsenti / K = 2 /
[G ]_s – materialning cho‘zilishiga ruxsat etiladigan kuchlanish, mPa
V.II. Gidromotorlarni hisoblash va tanlash
Gidromotorni tanlashda, unga sarf qilinadigan suyuqlik miqdori va quvvatini topish talab qilinadi.[4]
Gidromotorning quvvati quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=3,14*220*1818/3*10000*0,86=44kVt
bu erda:n – gidromotor valining aylanishlar soni, ay/min
M_ay – gidromotor valining aylanish momenti, N.m.
=9554*10,2/0,97*65*0,85=1815Nm
bu yerda:N_ish – ish jihozining quvvati, kVt
n_ish – ish jihozining aylanishlar soni, ay/min /N_ish, n_ish – qiymatlar hisoblash qismidan olinadi/.
η_ish – yuritmaning F.I.K. /η_ish=0,86/
i_um – umumiy uzatish nisbati
η – gidromotorning F.I.K. /η = 0,94 /
Gidromotor sarf qiladigan suyuqlik quyidagi formula bilan hisoblanadi:
=3,14*220*1818/3*1000000*1,6*0,98=0,012 m³/s
bu yerda:n_ish – gidromotor valining aylanishlar soni, ay/min
M_ay – gidromotor valining aylanish momenti, N.m.
R – gidravlik yuritmadagi suyuqlikning bosimi, mPa
η – gidromotorning F.I.K. /η =0,98 /
Q va N qiymatlariga qarab - jadvaldan gidromotor tanlanadi.[4]
Gidravlik yuritmaning suyuqlik bakining hajmi quyidagi formula bilan hisoblanadi :
=0,22 m³ (5.7)
bu yerda: θ – suyuqlikning issiqlik berish miqdori, kkal/soat
θ = 860 N_y ∙ K_v , kkal/soat=860*1,2*0,75=776kkal/soat
bu yerda:N_y – gidravlik yuritmaning yo‘qotgan quvvati, kVt
=1,44kVt (5.8)
bu erda: Q_yu–gidravlik yuritmaning bir vaqtda ishlaydigan tarmoqlariga sarf qilinadigan suyuqlik miqdori, L/min
η – mexanizmlarning F.I.K. / η = 0,94 /
K_v – mashinaning vaqtdan foydalanish koeffitsenti / K_v = 0,7…0,8 /
t₁ – atrof muhitning harorati,
t₂– uyuqlikning qizishga ruxsat etiladigan harorati, / t₂ = 70^o C /