Mavzu: Chidamlilik tushunchasi Jizzax Davlat Pedagogika Universiteti

Maxsus chidamlilik – bu sportchilar maxsus bir nagruzkali topshiriqni uni ixtisoslashtirishga ajratilgan vaqt ichida samarali bajara olish qobiliyatidir. Boshqacha qilib aytganda bu sport faoliyatining muayyan bir turga nisbatan sportchining chidamliligidir. Har xil sport turlarida tushuncha o’z “ma’nosiga” ega bo’ladi. Masalan kurashda maxsus chidamlilik 5 minutlik olishuv mobaynida sport texnikasi priyomlarini samarali bajara olish qobiliyati bilan harakatlanadi . Pedagogik nuqtayi nazardan olganda maxsus chidamlilik ko’p komononentli tushunchadir chunki uning rivojlanish darajasi kupgina olimlarga: umumiy chidamlilikka sportchining tezkorlik ko’rsatish imkoniyatlariga kuch sifatlariga texnik-taktik maxoratiga irodaviy fazilatlariga va boshka xususiyatlariga bog’liq bo’ladi (M.Ya.Nabatnikova 1972 ).

• Maxsus chidamlilik – bu sportchilar maxsus bir nagruzkali topshiriqni uni ixtisoslashtirishga ajratilgan vaqt ichida samarali bajara olish qobiliyatidir. Boshqacha qilib aytganda bu sport faoliyatining muayyan bir turga nisbatan sportchining chidamliligidir. Har xil sport turlarida tushuncha o’z “ma’nosiga” ega bo’ladi. Masalan kurashda maxsus chidamlilik 5 minutlik olishuv mobaynida sport texnikasi priyomlarini samarali bajara olish qobiliyati bilan harakatlanadi . Pedagogik nuqtayi nazardan olganda maxsus chidamlilik ko’p komononentli tushunchadir chunki uning rivojlanish darajasi kupgina olimlarga: umumiy chidamlilikka sportchining tezkorlik ko’rsatish imkoniyatlariga kuch sifatlariga texnik-taktik maxoratiga irodaviy fazilatlariga va boshka xususiyatlariga bog’liq bo’ladi (M.Ya.Nabatnikova 1972 ).

Maxsus chidamlilikni rivojlantirishga nisbatan ikki xil asosiy metodik yondashuvni ajratib ko’rsatish mumkin: tanlangan sport turining namoyon bo’lishiga bevosita tasir ko’rsatadigan omillardan xar biriga tanlab-tanlab aloxida tasir ko’rsatishga asoslangan analetik yondoshuv: maxsus chidamlilikning turli omillariga integral tasr kursatishga asoslangan bir butun xoldagi yaxlit yondashuv. Ushbu yondoshuvlarni maxsus chidamlilikni rivojlantirish vaqtida amalga oshirilishi bir qator metodlarni foydalanish zaruriyatini taqazo etadi. Shular ichidan eng avvalo tanlab tasir o’tkazish metodini haqiqiy olishuvga yaxlit xolda yaqinlashtirilgan moddalarni xamda o’tish metodlarni(A.P.Mateev iborasi bilan aytganda)”tranzitiv metodlarni”,1977) ajratib ko’rsatish kerak.

• Maxsus chidamlilikni rivojlantirishga nisbatan ikki xil asosiy metodik yondashuvni ajratib ko’rsatish mumkin: tanlangan sport turining namoyon bo’lishiga bevosita tasir ko’rsatadigan omillardan xar biriga tanlab-tanlab aloxida tasir ko’rsatishga asoslangan analetik yondoshuv: maxsus chidamlilikning turli omillariga integral tasr kursatishga asoslangan bir butun xoldagi yaxlit yondashuv. Ushbu yondoshuvlarni maxsus chidamlilikni rivojlantirish vaqtida amalga oshirilishi bir qator metodlarni foydalanish zaruriyatini taqazo etadi. Shular ichidan eng avvalo tanlab tasir o’tkazish metodini haqiqiy olishuvga yaxlit xolda yaqinlashtirilgan moddalarni xamda o’tish metodlarni(A.P.Mateev iborasi bilan aytganda)”tranzitiv metodlarni”,1977) ajratib ko’rsatish kerak.