Mavzu: fotometrik usulda ishqoriy metallarni aniqlash. Reja Fotometrik analiz haqida umumiy ma’lumot Fotometrik usulda ishqoriy metallarni aniqlash tartibi Fotometik tahlilning ahamiyati va qo’llanilishi

Fotometrik usullarga tekshiriluvchi eritma tomonidan nurning yutilishiga - absorbsiyasiga asoslangan fotoelektrokolorimetrik va spektrofotometrik usullar kiradi. Bu usullar elektromagnit nurlanishning tanlab yutilishiga asoslangan bo‘lib, bunda molekuladagi yoki iondagi elektronlar holati asosiy ahamiyat kasb etadi.

Fotometrik usullarga tekshiriluvchi eritma tomonidan nurning yutilishiga - absorbsiyasiga asoslangan fotoelektrokolorimetrik va spektrofotometrik usullar kiradi. Bu usullar elektromagnit nurlanishning tanlab yutilishiga asoslangan bo‘lib, bunda molekuladagi yoki iondagi elektronlar holati asosiy ahamiyat kasb etadi.

Har qanday modda tebranish soni (chastotasi) ma’lum bir qiymatga ega bo‘lgan elektromagnit nurni yutadi. Elektromagnit nurlanish to‘lqin va korpuskulyar xossalarga ega bo‘lib, nurlanish va yutilish jarayonlari kvantlar tarzida amalga oshadi.

Fotometik tahlilning ahamiyati va qo’llanilishi

• Fotometik tahlilning ahamiyati va qo’llanilishi
• Fotometrik metod eritmaning aniqlanadigan komponentini dastlab rangli birikmaga aylantirib so’ngra shu ma‘lum qalinlikka ega bo’lgan rangli eritma qavatining optik zichligi (nur yutilishi) ni o’lchashga asoslangan. Kimyoviy bosqich, asosan metodning analitik imkoniyatlarini, aniqlikni, sezgirlikni, tanlab ta‘sir etishini va analizni bajarish uchun sarflanadigan vaqtni aniqlaydi. Agar optik zichlikni o’lchashda ma‘lum to’lqin uzunlikka ega spektr nurlaridan foydalanilsa, u holda bu metodni spektrofotometrik usul deyiladi. Agar optik zichlikni o’lchashda ma‘lum to’lqin uzunlikka ega bo’lgan bir xil rangli (taxminan monoxromatik) nurdan foydalanilsa, u holda bu metodni fotokolorimetrik usul deyiladi. Spektrofotometr usul fotokoloritmetrik usulga nisbatan aniqroq va selektivroq hisoblanadi, lekin murakkabroq va qimmatbaho asboblarni talab qiladi

Fotokolorimetrik usul hamma analitik parametrlar boyicha spektrofotometrik usuldan orqada turgani bilan, lekin fotometrik asboblarning juda oddiyligi va arzonligi bilan afzaldir. Hamma fotometrik usullar asosida Lamber – Buger – Berning nur yutilish qonuni yotadi. Bu qonunning matematik ifodasi quyidagi ko’rinishga ega:

• Fotokolorimetrik usul hamma analitik parametrlar boyicha spektrofotometrik usuldan orqada turgani bilan, lekin fotometrik asboblarning juda oddiyligi va arzonligi bilan afzaldir. Hamma fotometrik usullar asosida Lamber – Buger – Berning nur yutilish qonuni yotadi. Bu qonunning matematik ifodasi quyidagi ko’rinishga ega:
• A = E Cl
• Bu yerda S – rangli eritma kontsentratsiyasi, mol/l;
• l – eritmaning nurni yutadigan qatlami qalinligi, sm;
• E – nur yutilishining molyar so’ndirish koeffitsenti;
• A – optik zichlik.
• Optik zichlik o’lchovsiz kattalik bo’lib, u eritma qatlamiga tushayotgan nur intensivligiga nisbatining o’nli logarifmiga teng
• A = lg (i0/ it)