Mavzu. Global korrupsiya ijtimoiy-madaniy inqiroz oqibati

SINGAPUR – Janubiy-g‘arbiy Osiyodagi kichik orolda joylashgan davlat. 1959 yilda Buyuk Britaniya tarkibidagi o‘z-o‘zini boshqaradigan davlatga, 1965 yilda esa Malayziya tarkibidan chiqib mustaqil mamlakatga aylangan. O‘sha davrda davlat judayam nochor va o‘ta korrupsiyalashgan edi. Ammo, hukumat rahbarligini egallagan Li Kuan YU (1959-1990y.) o‘z faoliyatini, mamlakatning “o‘lib bo‘lgan” iqtisodiyotini ko‘tarish uchun, dastlab o‘lkada hukm surayotgan korrupsiyaga qarshi shafqatsiz kurashdan boshladi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– 1960 yilda Singapurda “Korrupsiyaning oldini olish to‘g‘risida”gi Akt qabul qilinib, unda “korrupsiya” tushunchasiga aniq tarif berildi hamda poraxo‘rlik jinoyatlari uchun jazo kuchaytirildi, iloji boricha ikki xil tushuniladigan noaniq qonun normalari qonunchilikdan chiqarib tashlandi;
ERON ham poraxo‘r mansabdorlarni qatl etish bilan mashhur bo‘lgan. O‘lim jazosi osish orqali mamlakatning katta maydonlarida va omma oldida amalga oshiriladi. Eron qonunchiligi uchun pora hajmi muhim emas, u erda pora olganligi isbotlansa bo‘ldi. SHu bilan birga mamlakatda poraxo‘r amaldorlarning barmoqlarini va qo‘llarini kesish amaliyoti ham qo‘llaniladi.
TOJIKISTON Respublikada korrupsiyaga qarshi kurash bo‘yicha me’yoriy aktlarni ishlab chiqish 1999 yildan boshlab yuborildi. Lekin mavjud ma’lumotlar bu yo‘nalishda effektiv siyosatni ishlab chiqish maqsadidagi tadqiqotlarni olib borishga kamlik qiladi. Bu haqda Istambul Rejasi harakatining milliy va halqaro eksperlarining fikrlari ham shunday. SHu bilan birga Tojikistonning jamiyatda korrupsiya darajasi yuqoriligini tan olgani uning siyosiy irodasini ko‘rsatishga muhim qadamlardan hisoblanadi. Tojikiston uchun korrupsiyani aniqlash va tergov olib borish bilan asosan Ichki ishlar vazirligi, Xavfsizlik hizmati, Soliq politsiyasi, Bojxona xizmati, Harbiy ma’muriyat, CHegara hizmati, narkotik moddalar ustidan nazorat agentligi va boshqalar kabi huquqni muhofaza qilish tuzilmalarini shug‘ullanishi xarakterlidir.
Tojikiston uchun korrupsiyaga qarshi kurashda muammoli hususiyatlar bu davlatning qurolli to‘qnashuvdan keyingi holatda ekanligi, byudjetning anchagina chegaralanganligi va ko‘p jihatdan Rossiyaga bog‘liqligidir.
Nodavlat notijorat tashkilotlar va ommaviy axborot vositalari, televidenie hali korrupsiyaga qarshi kurashda jamiyat va hukumatga unchalik ham kuchli ta’sir eta olishmaydi.
Mamlakatda 1999 yil 21 iyulda “Korrupsiya va iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurash to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilingan.