1
2
3
4
5
6
1. Ijtimoiy soha — bu aholini turmush darajasi, hayot tarzi va ularning farovonligi bilan bevosita bog'liq bo'lgan tarmoqlar, korxonalar majmuyidir. U o'zida xizmatlar sohasining barcha tarmoqlarini (ta'lim, sogliqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta'minot, uy-joy kommunal xizmatlari, yo'lovchi tashish transportlari, aloqa) mujassamlashtiradi.
Ijtimoiy sohaning rivojlanganlik darajasi, uning holati avvalambor moddiy ishlab chiqaiishning rivojlanganligi bilan bog'liqdir. Biroq teskari munosabat ham mavjud, ya'ni, o'z navbatida, u ishlab chiqarishni rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi. Ijtimoiy sohaning rivojlanganlik darajasi davlatning iqtisodiy siyosati va iqtisodiy munosabatlar tizimi bilan uzviy bog'liqdir.
2. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga solishning zarurati shu sohadagi bozor va bozor mexanizmi qondira olmaydigan shunday ijtimoiy ehtiyojlar mavjudligi bilan bog'liqdir
Ijtimoiy
3. O'zbekistonda ijtimoiy sohani tartibga solishning quyidagi shakllari qo'llaniladi:
3)
5) ijtimoiy soha tarmoqlari o'rtasida davlat budjeti xarajatlari eng optimal proporsiyasini o'rnatish;
6) ko'proq ijtimoiy-zaruriy mahsulot va xizmatlarning yuqori narxlarini o'rnatish orqali aholi daromadlarini tartibga solish, inflatsiya jarayonida esa pensionerlar, davlat ijtimoiy soha ishtirokchilari ishchilarining daromadlarini indeksatsiyalash.
4)
4. Mehnat
Mehnat bozorida ishchi kuchini sotish va sotib olish erkin xodimni ishga yollash shaklida namoyon bo'ladi. Ishga yollash ma'lum shartlar, ya'ni ish kunining uzunligi, ish sharoitlari va rejimi, ish haqining miqdori, bajariladigan ish turi, lavozim va kasb majburiyatlari asosida amalga oshiriladi. Mehnat bozori yollanma ishchi, xodim va ish beruvchi, tadbirkorning iqtisodiy erkinligiga asoslanadi.
5. Aholining turmush darajasi ko'p jihatdan uy xo'jaliklarining jamg'arilgan aktivlari va oilalarning joriy daromadlariga bog'liq bo'ladi. O'zbekistondagi oilalarning 98 foizi, joriy moddiy holatidan qat'iy nazar, o'zlarining xususiy mulki bo'lgan shaxsiy turarjoylariga ega.
Mamlakatimizda 1990—2010-yillar davomida ikkita maqsadli davlat dasturi — Aholini toza ichimlik suvi va tabiiy gaz bilan ta'minlash dasturlari amalga oshirildi. Mazkur dasturlarni amalga oshirish mobaynida, davlat budjeti va budjetdan tashqari mablag'lar, shuningdek, xalqaro moliyaviy institutlarning jalb qilgan kreditlari hisobidan 114,2 ming km masofada suv tarmoqlari va 77,3 ming km. masofada gaz tarmoqlari qurib bitkazildi.
6. Ijtimoiy jihatdan yo'naltirilgan bozor iqtisodiyoti to'la-to'kis ham bozor iqtisodiyoti, ham ijtimoiy iqtisodiyot hisoblanadi. Bozor iqtisodiyotini ijtimoiy yo'naltirish zaruriyati, albatta, inson manfaatidan kelib chiqadi.
Ijtimoiy himoyalashdagi muhim masala aholini bozor bahosining tez o'sishi, inflatsiya ta'siridan himoya etish va buning oldini olish bilan bog'liq. Ayniqsa, bozor iqtisodiyotiga o'tish davrida mollar narxining ko'tarilishi to'xtatib bo'lmaydigan holatdir. Bunda oylik ish haqi va belgilangan daromadga ega bo'lganlarni o'sib borayotgan tovarlar va xizmatlar narxining salbiy ta'siridan muhofaza etish yirik ijtimoiy muammodir.