Mavzu: Kichik ochiq iqtisodiyot modeli Reja: Kirish Kichik ochiq iqtisodiyot modeli

Ochiq iqtisodiyot modeli mamlakat ichida ham, undan tashqarida ham iqtisodiy faoliyat erkinligini nazarda tutadi. Ochiq iqtisodiyot - bu iqtisodiy munosabatlarning barcha sub'ektlari tovar, xizmat, kapital va boshqa ishlab chiqarish omillari bo'yicha xalqaro bozorda operatsiyalarni cheklovlarsiz amalga oshirishi mumkin bo'lgan iqtisodiyotdir. Yopiq iqtisodiyotdan farqli o'laroq, tashqi savdo operatsiyalari erkinligi mavjud, erkin valyuta kursi o'rnatiladi va tartibga solish valyutazaxiralari va standartlari orqali amalga oshiriladi.
Ochiq iqtisodiyot deganda mamlakatlarning MRIda faol ishtirok etishi, ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning, ishlab chiqarishning eksport omillarining (ishchi kuchi, kapital, texnologiyalar) eksporti va importining katta qismi eksport qilinishi va import qilinishi hamda mamlakatlarning moliya bozorlarida qarz olishlari va taqdim etishi tushuniladi. xalqaro moliyaviy-iqtisodiy munosabatlar tizimiga kiritilgan. Jahon tajribasi shuni ko'rsatadiki, yopiq iqtisodiyoti bo'lgan mamlakatlar oxir-oqibat jahon iqtisodiy aloqalarida ishtirok etadigan davlatlarga qaraganda kambag'al bo'lib qoladilar, chunki birinchilari yangi g'oyalar va texnologiyalardan, xorijiy investitsiyalar, axborotlardan va hokazolardan ajralib turadi.
Ochiq iqtisodiyotda tashqi iqtisodiy siyosatning o'ziga xos xususiyati bu milliy iqtisodiyotning eng samarali ishlashiga erishish uchun tashqi iqtisodiy faoliyatning afzalliklaridan maksimal darajada foydalanishdir. Ochiq iqtisodiyot tashqi savdoda davlat monopoliyasini istisno qiladi va qo'shma tadbirkorlikning turli shakllaridan faol foydalanishni, erkin tadbirkorlik zonalarini tashkil etishni talab qiladi, shuningdek, chet el kapitali, tovarlari, texnologiyalari, axborotlari va ishchi kuchi oqimi uchun ichki bozorning oqilona mavjudligini nazarda tutadi.
Iqtisodiyotning ochiqlik darajasi asosan tabiiy resurslarning mavjudligiga, aholi soniga, ichki bozorning imkoniyatlariga va aholining samarali talablariga bog'liq. Bundan tashqari, iqtisodiyotning ochiqlik darajasi milliy iqtisodiyotning takror ishlab chiqarish va tarmoq tuzilishi bilan belgilanadi.

Xulosa
Amaliyot shuni ko'rsatadiki, sanoat tarkibida sanoatning asosiy tarmoqlari (metallurgiya, energetika) ulushi qancha ko'p bo'lsa, mamlakatning xalqaro mehnat taqsimotiga nisbatan nisbiy ishtiroki shunchalik kam bo'ladi, uning iqtisodiyoti ochiqligi darajasi shunchalik kam bo'ladi. Aytish mumkinki, mamlakat iqtisodiyotining ochiqlik darajasi qanchalik yuqori bo'lsa, undagi iqtisodiy munosabatlar qanchalik rivojlangan bo'lsa, uning texnologik mehnat taqsimotiga ega bo'lgan tarmoq tarkibida shuncha tarmoqlar bor, shuncha o'z tabiiy resurslari bilan ta'minlanmaydi.
Iqtisodiyotning ochiqligi darajasiga ko'ra mamlakatlarni quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin: nisbatan iqtisodiy ko'milgan davlatlar (eksport ulushi YaIMning 10 foizidan kam); iqtisodiyoti nisbatan ochiq bo'lgan mamlakatlar (eksportning ulushi YaIMning 35 foizidan ko'prog'ini tashkil qiladi); dastlabki ikkitasi o'rtasida joylashgan mamlakatlar. Ushbu mezon asosida iqtisodiyoti eng ochiq bo'lgan mamlakatlar Gonkong, Singapur, Yangi Zelandiya, Shveytsariya, eng kam ochilgan mamlakatlar - Shimoliy Koreya, Kuba.
Biroq, eksportning YaIMdagi ulushi iqtisodiy tizim ochiqligining yagona ko'rsatkichi emas. Iqtisodiyotning ochiqlik darajasini o'lchash uchun ishlatiladigan ko'rsatkichlar sifatida quyidagi ko'rsatkichlar guruhlari ko'pincha qo'llaniladi.