Mavzu: klasterning mazmuni mohoyati

Postindustrial iqtisodiyot davrida klasterlar – bu bitta hududda joylashgan va o‘z ichiga katta, o‘rta va kichik korxonalarni oladigan tashkilotlar guruhi (ittifoqi) hisoblanadi. Klasterlar mintaqalarning hududlarini samarali iqtisodiy rivojlantiriishini ta‘minlovchi asos va shu orqali mamlakatning samarali rivojlanishiga turtki beradigan vositadir.

Klasterlarning yaratilishi va raqobatlantirilishi asosida mintaqaviy iqtisodiyotning rivojlanishi biznesning tashabbuskorligini va faolligini, shu bilan birga biznesning Qonun chiqaruvchi va Ijro etuvchi hokimiyatlari bilan qo‘shma harakatlari nazarda tutiladi. Biznes va hukumatning tarmoqlararo yaratishida va rivojlantirilishidagi rollari har xil, lekin shu bilan birga bir – birini to‘ldiruvchi hisoblanadi. Klasterlarni rivojlantirish yo‘llaridan biri mintaqaviy boshqaruv idorasining iqtisodiy va ijtimoiy dasturlari hisoblanadi. Masalan, Xorazmda

Klasterlarni rivojlantirish uchun iqtisodiy va ijtimoiy dasturlar ishlanishi kerak.

Klasterlarni shakllantirish uchun ularni ishtirokchilarini ishonchi bir – birlariga juda yuqori bo‘lishi kerak.

M. Porter barcha klasterlarning rivojlanishini bir xilda qo‘llab – quvatlash lozim, chunki qay bir klaster jadalroq rivojlanadi, qay biri sustroq kechishini oldindan bilish mumkin emas, deb ta‘kidlaydi. Mana shuning uchun ham hozirda faqat yuqori rivojlanish sur‘atlariga ega klasterlarga yordam ko‘rsatish tarafdori bo‘lgan hukumat siyosati to‘g‘ri emas. Klaster nazariyasi M. Porterning shogirdi M. Enrayt tomonidan yanada rivojlantirildi. Raqobatbardoshlikning mamlakat ichidagi mintaqaviy tafovutlari va raqobat ustunligining geografik ko‘lamlari

Enraytning tadqiqod ob‘ekti sifatida xizmat qildi. U raqobat ustunligi xalqaro yoki milliy miqiyoslarda emas, balki mintaqaviy darajada yaratiladi, bunda mintaqalarning rivojlanishi uchun tarixiy shart – sharoit, biznes yuritish madaniyatining turli – tumanligi va ma‘lumot olish kabilar muhim ahamiyatga ega, deb taxmin qilgan.

Natijada, M. Enrayt ―mintaqaviy klaster‖ nazariyasini yaratdi. ―Mintaqaviy klaster – bu shunday klasterki, bunda unga a‘zo firmalar geografik jihatdan bir – biriga yaqin joylashgan bo‘ladi‖, yoki ―mintaqaviy klaster – bu xo‘jalikning bitta yoki bir nechta o‘zaro bog‘liq tarmoqlarida faoliyat yurituvchi firmalar aglomeratsiyasi‖.

2.1.2 - chizma