Mavzu: Konsentrlar (10,100,1000 va ko'pxonali sonlar) bo'yicha masalalar yechish ustida ishlash reja



Yüklə 145,05 Kb.
səhifə6/7
tarix07.01.2024
ölçüsü145,05 Kb.
#204381
1   2   3   4   5   6   7
Konsentrlar (10,100,1000 va ko\'pxonali sonlar) bo\'yicha masalalar yechish ustida ishlash

Bahosi


miqdori


jami


jami pul


1m gazlama


5m





7m


















bir xil

5m, 7m

3600 so‘m


12 m

?

?

?


3) ikki ayirmaga ko‘ra noma’lumni topishga doir
masalalar. Bunga tayyorlov mashqlarini quyidagicha tuzish mumkin:
bir to‘pdagi gazlama ikkinchi to‘pdagi gazlamadan 4 m ortiq bo‘lib,
birinchidan 2400 sam ortiq to‘landi. 1 m gazlama qancha turadiq
Bundan keyin ayirmaga doir murakkabroq masalalarga o‘tiladi: misol, 1-to‘pda 3 m, 2-to‘pda 7 m gazlama bor. 2-to‘pdagi gazlama 1 -ga qaraganda 2400 so‘m ortiqturadi. 1 m gazlama va har bir to‘p qancha turadi
Masalani yechish uchun savollar tuzamiz:
a) necha m gazlama 2400 so‘m turadiq 7-3=4m
b) 1 m gazlama qancha turadiq 2400:4=600 so‘m
v) 3 m gazlama qancha turadiq 6003=1800 so‘m
g) 7 m gazlama qancha turadiq 6007=4200 so‘m
4) harakatga doir masalalar. Tezlik, vaqt, masofani
hisoblashga doir masalalar: a) tezlikni topishga doir. "Piyoda 3
soatda 12 km yo‘l yurgan, uning tezligi qancha?" Bunda tezlikni
topish uchun masofani vaqtga bo‘lish kerak, degan qoidani keltirib chiqaradi.

tezlik

Vaqt

masofa

?

3 soat

12 km


b) masofani topishga doir. Piyoda 3 soatda 6 km tezlik bilan yo‘l yurdi. U qancha masofa o‘tgan?

tezlik

vaqt

masofa




6 km

3 soat

?




63=18 km


Masofa tezlik bilan vaqtning ko‘paytmasiga teng, - degan qoidani keltirib chiqaradi.
v) vaqtni topishga doir. Vaqt masofaning tezlikka bo‘linmasiga teng.
tezlik

vaqt

masofa

6 km

?

12 km

Bu 3 ta kattalikning har birini topish o‘zaro teskari bo‘lgan 3 turdagi masalani yechish demakdir. Umumiy holda quyidagicha bo‘ladi.

tezlik

Vaqt

masofa

6 km
6 km
?

3 soat
?


3 soat

?
12 km


12 km
5) uchrashma harakatga doir masalalar. Tayyorlov mashk, sifatida kuyidagi masalani yechish mumkin. Ikkita bola bir-biriga qarab yugurmoqda, uchrashgunga qadar birinchi bola 48 m, 2-si 37 m yugurdi. Ikkalasi necha m yugurgan?
Shundan keyin bir vaqtda va uchrashganda kabi so‘zlarning mohiyatini va masala shaklini ko‘rsatib ularga taaluqli masofa, tezlik, vaqtlarni hisoblash mumkinligini tushuntiradi.
Misol. Ikkita shahardan bir-biriga qarab 2 poyezd turli
vaqtda yo‘lga chiqdi. 1 -poyezd soat 7 da, 2-si soat 9 da, ular soat 11
da uchrashdi. Har qaysi poyezd uchrashguncha qancha vaqt yurgan?
Bunday masalalarni yechishda s, v, t kabi belgilashlarni kiritish
tavsiya etiladi.
Masalan: 2 qishlokdan bir vaqtda 2 piyoda bir-biriga karab yo‘lga chiqdi va 3 soatdan keyin uchrashdi. Birinchisining tezligi 4 km, 2-siniki 5 km. Qishloqlar orasidagi masofani toping?
Uni 43+53=27 yoki (4+5)3=93=27
ko‘rinishlarda yechish mumkin.
Bu yerda ham kombinatsiya qilib, 3 ta komponentdan ikkitasiga ko‘ra 3-sini topishga doir teskari masalalar tuzib yechish mumkin. Teskari masala: 27 km masofani 1-si 4 km, 2-si 5 km tezlik bilan yurib uchrashdilar. Uchrashguncha qancha vaqt o‘tgan?
4+5=9 km, 27:9=3 s
Teskari masala: 27 km masofani bir-biriga qarab yo‘lga chiqib 2 piyoda 2 soatdan keyin uchrashdilar 1 -sining tezligi 4 kmbo‘lsa 2-siniki qancha?
Nazorat savollari:
1.O‘nlikdan o‘tib qo‘shish va ayirishga oid masalalarga qanday masalalar kiradi?
2.Yuzlikdan o‘tib qo‘shish va ayirishga oid masalalarga qanday masalalar kiradi?

Yüklə 145,05 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin