3. Makroiqtisodiy indikatorlar.
Yalpi milliy mahsulot, yalpi ichki mahsulot va boshqa statistik ma'lumotlarni hisobga oluvchi makroiqtisodiy indikatorlar milliy iqtisodiyotning umumiy holatini va samaradorligini ifodalaydi. Ular davriy ravishda hisobotlar ko'rinishida e'lon qilib turiladi va valyutalar kursiga jiddiy ta'sir ko'rsatadi. Quyida sizning diqqat-etiboringizga eng muhim miqroiqtisodiy ro'yhati taqdim etilgan.
Atlanta Fed Index
Everage Earning Growth/ O'tacha ish haqining o'sishi
Everage Hourly Earnings / O'tacha soatlik ish haqi
Everage Workweek / O'tacha ish haftasi
Balance of payments (Current Account) / To'lov balansi
Balance of trade / Savdo balansi
Beige Book
Budget Deficit - Public sector borrowing requirement - PSBR / Byudjet defitsiti
Building Permits / Qurilish uchun ruxsatlar
Makroiqtisodiy jarayonlar butun milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini qamrab oladi. Makroiqtisodiy jarayonlar asosan uchta katta jarayonlarni o’rganadi va tushuntirib beradi. Bular:
Ishsizlik.
Inflyatsiya.
Iqtisodiy o’sish.
Ishchsizlik - bu mamlakat miqyosida faol, mehnatga yaroqli aholining ish bilan band bo’lmasligi tushuniladi.
Inflyatsiya - mamlakat miqyosida umumiy baholarning o’sishini ko’rsatadi.
Iqtisodiy o’sish - mamlakat aholisiga yal’i ichki mahsulotning yildan-yilga ko’proq ishlab chiqarilishi tushuniladi.
Ushbu uchta ko’rsatkich makroiqtisodiy muammolar hisoblanadi. Iqtisodiyotning beqaror rivojlanishi tufayli yuqoridagi muammolar vujudga keladi. Ushbu muammolarni hal qilishning bir necha usullari mavjud.
Ushbu muammolar turli xil sharoitlar, davlat olib borayotgan iqtisodiy siyosati, fiskal va monetar siyosat orqali vujudga kelishi mumkin.
Milliy iqtisod darajasida shakllantiriladigan kengaytirilgan takror ishlab chiqarish modeli o’sish surhati va ‘ro’ortsiyalarni aniqlash uchun xizmat qiladi. Iqtisodiy o’sishning bir sektorli va ikki sektorli modellarini ko’rib chiqish mumkin. Bunday modellarni yaratish uchun quyidagi belgilar qabul qilinadi.
X (t) - bir yilda ishlab chiqarilgan milliy daromad;
Y (t) - noishlab chiqarish sohasidagi asosiy fondlarning o’sishiga ketgan harajatlar hamda qo’shiladigan milliy daromadning istehmol qilinadigan qismi;
J (t) - asosiy ishlab chiqarish fondlarining o’sishiga ka’ital qo’yilmalar;
S (t) - sof ishlab chiqarishga ka’ital qo’yilmalar mehyori (hissasi). Bunday iqtisodiy mazmunga binoan quyidagi ifodani yozish mumkin:
X(t)=
Y(t)+
J(t)
Jamg’arma mehyori esa