Mavzu: Maktabgacha taʼlim tashkilotlarida pedagogik jarayonni tashkil etadi etish va boshqarishnin uziga xosligi

Mavzu: Maktabgacha taʼlim tashkilotlarida pedagogik jarayonni tashkil etadi etish va boshqarishnin uziga xosligi
Ta'lim tizimida tashkil etiladigan pedagogik jarayonlarda vujudga kelayotgan muammolarni bartaraf etishning eng asosiy omillaridan biri bo'lgan pedagogik jarayonlarni o'zaro bog'liqligi va aloqadorligini ta'minlashda mazkur jarayon ishtirokchilarining ichki imkoniyatlarini harakatga keltiruvchi, tushunchalarini mustaqil ravishda rivojlantirishga ko'maklashuvchi jarayonlar hisoblangan ta'lim, mustaqil ta'lim, tarbiya, o'zini-o'zi tarbiya va tarbiyaviy munosabatlar jarayonlarini tashkil etish, boshqarish, sifat va samaradorligini oshirishga xizmat qiluvchi innovatsion yondashuvlarni joriy etish zarur.
Ta'lim tizimida o'zaro bog'liq va aloqador bo'lgan pedagogik jarayonlarga ta'sir ko'rsatuvchi omillarni, mavjud ziddiyatlarni va ularni bartaraf etish yo'llarini aniqlash; pedagogik tizim komponentlarning o'zaro aloqadorligi va bog'liqligini ta'minlash; ta'lim-tarbiya ishlarini tashkil etishda ta'lim jarayoni ishtirokchilarining hamkorlikdagi faoliyatini rejalashtirish, tashkil etish va takomillashtirish uchun zaruriy shart-sharoitlarni yaratish, ya'ni pedagogik jarayonlarning samaradorligini ta'minlash uchun o'quv-seminarlari tashkil etish va o'quv-metodik mahsulotlar bilan ta'minlash; ta'lim muassasasi, oila, mahalla, jamoaviy boshqaruv organlari va jamoatchilik tashkilotlari faoliyatini rivojlantirish pedagogik tizimning asosiy komponentlari hisoblangan ta'lim-tarbiya jarayonlari samaradorligini ta'minlashga xizmat qiladi.
Maktabgacha ta'lim tizimida tashkil etiladigan va boshqariladigan pedagogik jarayonlarning asosiy komponenti sifatida ta'lim oluvchi shaxsining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etuvchi ta'lim - mustaqil ta'lim, tarbiya - o'zini-o'zi tarbiya, ma'lumot - mustaqil ma'lumot, rivojlanish va tarbiyaviy munosabatlar jarayonlari bilan bir qatorda, oila, mahalla, ta'lim muassasasi va tengdoshlari o'rtasida vujudga keluvchi o'zaro ta'sir jarayonini ham inobatga olish zarur.
O'zaro ta'sir - bu inson faolligining ko'rinishi sifatida, muloqotning interfaol shakli va individ faoliyatining ma'lum bir turi sifatida mustaqil ahamiyat kasb etuvchi jarayon.
Bizning fikrimizcha, Maktabgacha ta'lim tizimida tashkil etiladigan va boshqariladigan pedagogik jarayonlarning komponenti sifatida quyidagilarni inobatga olish zarur:
subyektning faolligi va tashabbuskorligining rivojlanishi;
shaxsning psixologik xususiyatlarining o'zgarishi;
ma'naviy va madaniy tushunchalarning rivojlanishi;
o'zini-o'zi anglash va o'zini-o'zi baholash ko'nikmalarining rivojlanishi;
kasbiy kompetentlilik darajasini ortishi;
hamkorlikdagi faoliyatni vujudga kelishi va unda axborotlar almashinuvi natijasida kasbiy faoliyatga psixologik moslashuvni vujudga kelishi.
Tadqiqotchi M.U.Dexqanovaning ta'kidlashicha, tizim - ma'lum bir ketma-ketlikda tartiblangan, nisbatan mustaqil, mantiqan o'zaro uzviy bog'langan va birgalikda umumiy funksiyani bajaruvchi elementlar majmuidir.
N.A.Muslimovning ta'kidlashicha, tizimlilik butun olamning umumiy xususiyatidir. Tabiat, jamiyat, inson faoliyati va fikrlashidagi tizimlilik bunga misol bo'la oladi. Ushbu umumiy xususiyatdan kelib chiqib, "tizimlilik" tushunchasini jarayonlar va borliqdagi hodisalarning tizim hosil qila olishi, tizimning mavjudligi, moddiy dunyoning hamda uni bilish shakllarining va demak, pedagogik faoliyatning ham tizimli qurilishga ega ekanligi to'g'risida xulosa chiqarish mumkin.
Pedagogik tizimning tashqi muhit va boshqa tizimlar bilan o'zaro ta'sir etish xususiyatlariga ega ekanligini inobatga olib, uzluksiz ta'lim tizimida tashkil etiladigan pedagogik jarayonlarning o'zaro bog'liqligi va aloqadorligi pedagogik tizimni tashkil etadi deb aytishimiz mumkin.
Shunday qilib, pedagogik tizim ta'lim tashkilotining maqsadi, vazifasi, ta'lim tashkiloti tomonidan tanlangan model, strategiyalari orqali tavsiflanadi. Pedagogik tizim belgilangan maqsad yo'nalishida, uzluksiz ta'lim tizimi subyektlari faoliyatini muvofiqlashtirish, funksional vazifalarini amalga oshirish va boshqarishda tashqi muhit bilan o'zaro ta'sir ko'rsatuvchi, alohida xususiyatlarga ega bo'lgan o'zaro bog'liq qismlarning yaxlit holda vujudga kelishidir.
TEXT HERE
TEXT HERE
TEXT HERE
TEXT HERE
TEXT HERE
TEXT HERE
Tizimli yondashuv texnologiyasida ta'lim tashkilotlarida, xususan, uzluksiz ta'lim tizimida tashkil etiladigan pedagogik jarayonlar ahamiyat kasb etuvchi yaxlit tizim sifatida, ya’ni tashqi muhitda xizmat qilayotgan murakkab pedagogik tizim sifatida ko'rib chiqiladi. Pedagogik jarayonlar samaradorligini o'rganishda alohida xususiyatlarga ega bo'lgan bir necha qismlarga ajratib, ular o'rtasidagi aloqalar hamda o'zaro bog'liqlik xususiyatlari aniqlanadi, chunki har bir qism yaxlit tizimning o'zgarishiga o'z ta'sirini ko'rsatadi.
Bunda pedagogik jarayonlarning aloqalari va bog'liqligining mazmun va mohiyatiga ko'ra ularni bir butun, ya'ni yaxlit holda tasawur qilish talab etiladi.
Muvofiqlashtirilgan yondashuv texnologiyasi. Pedagogik jarayonlar samaradorligini oshirish, ko'zlangan maqsadga erishishda subyektlar faolligini ta'minlashga jalb etiladigan sarf xajarajatlarning me'yordan ortmasligini ta'minlovchi, subyektlarning imkoniyati, qobiliyati va boshlang'ich tushunchalariga hamda mavjud vaziyatlar va shart-sharoitlarga mos keluvchi, eng qulay bo'lgan hamda pedagogik jarayon va uning tarkibiy tuzilishini qayta tashkil eta oladigan tizimni vujudga keltirish muvofiqlashtirilgan yondashuv texnologiyasini joriy etishdir.
E'tiboringiz uchun rahmat