Mavzu: muomilada bir-birini tushunish mexanizmlari

Muloqotda qayta axborot. Muloqot muvaffaqiyatli bo`lishi uchun u albatta qayta aloqaga ega bo`lishi - sub`ekt o`zaro ta`sir natijalari haqida axborot olishi kerak. Kommunikator o`zi uzatgan axborotni retsipient qanday qabul qilishini va qanday munosabatda bo`layotganligini qayta axborot ma`lumotlariga asoslanib bilib oladi. Muomalada suhbatdoshni yoki tinglovchini idrok etish bir -birini tushunishning asosiy shartidir. Agar o`qituvchi o`quvchilarni uni qanday idrok etayotganligini, tushunayotganligini anglay olmasa pedagogik munosabat yaxshi bo`lmaydi. Ayniqsa, ma`ruza o`tayotganda bu juda muhimdir.
Muloqot treningi. Trening - inglizcha maxsus rejim, trenirovka degan ma`noni bildiradi. Kishilarda muloqot malakalari tasodifan yoki ta`lim mahsuli sifatida shakllanib boradi. Masalan, o`quvchilar to`liq javob berishga, o`zidan kattaga munosabat qilganda o`rnidan turishga o`rganib boriladi.
Muomalada oʻzaro bir-birini tushunish.
Muloqot taktikasi deganda nimani tushunasiz?Muloqotning muvaffaqiyatli bo’lishida shaxsning shakllangan sifatlari, fazilatlarining ahamiyati juda katta. Jumladan, shaxsda ijobiy fazilatlar yaxshi shakllangan bo’lsa (xushmuomalaliliq, kamtarlik, insonparvarlik, to’g’ri so’zliliq, vijdonliliq kabilar) muloqot jaraѐni ham yaxshi o’tadi. Chunki shaxslar bir-birini to’g’ri tushunishlari uchun, muloqot muvaffaqiyatli bo’lishi uchun ular samimiy bo’lishlari lozim. Samimiylik insonning eng ajoyib fazilatlaridan biri bo’lib, voqyea-hodisalarga oqilona munosabatda bo’lish, turli ta’sirlarga berilmaslikdir. Samimiylikning muhim belgisi - bu yuzdagi xushmuomalalik ifodasi va tabassum. Samimiylik bizning kayfiyatimizga ham bog’liq, chunki kayfiyatimiz yaxshi bo’lsa, samimiylik kuchayadi. Samimiylik ko’rsatish uchun kishining ko’ngli toza, oqko’ngil bo’lish lozim. Samimiylik fazilati ayniqsa rahbarning xodimlari bilan qiladigan muloqotida muhimdir. Agar rahbar xodimlari bilan samimiy munosabatda bo’lmasa ularning kayfiyati tushib, mehnat unumdorligi pasayishi mumkin. Ayrim rahbarlar qo’l ostidagilar bilan qo’pol, mensimasdan munosabatda bo’lib, buyruq ohangida avtokratik uslubga asoslanib ish ko’radilar. Mashhur Amerikalik notiq, psixolog Deyl Karnegi kitobida ko’rsatilishicha, bir rahbar doimo kovog’ini solib yurgan, kishilar bilan samimiy munosabatda bo’lmagani uchun hamma undan qo’rqib, undan qochib yurar ekan, hatto turmush o’rtog’i bilan ham mensimasdan muomala qilar ekan. Karnegining ma’ruzasidan so’ng bu rahbar turmush o’rtog’iga ham, qo’l ostidagi kishilarga ham samimiy jilmayib muomala qilishni boshlaganida hamma uni yaxshi ko’rib obro’si ortib ketibdi, o’zining ham kayfiyati ko’tarilib ketibdi.Muomala sirlaridan yana biri -bu kishilar bilan munosabatda jilmayishdir. D. Karnegi fikricha, jilmayganda biz bir-birimizga yaxshiliq qilish istagida turamiz. Masalan, transport haydovchilari, aholiga xizmat ko’rsatish xodimlari, oshpazlar, sartaroshlar, sotuvchilar samimiy bo’lsalar, kamtar, xushmuomala bo’lsalar, “biz sizga xizmat ko’rsatishdan mamnunmiz” degan so’zlarni ishlatsalar, ularning obro’lari ortib, muxlislari ko’payadi, kishilar ularning xizmatlaridan ko’proq foydalanadilar. Shuningdek, yuristlar ham fuqarolarga yaxshi muomalada bo’lishlari maqsadga muvofiqdir.Yuridik amaliѐtda shaxslar bir-birlari bilan muloqotga kirishar ekan, ularning asosiy ko’zlagan maqsadlaridan biri-o’zaro bir-birlariga ta’sir ko’rsatish, ya’ni fikr-g’oyalariga ko’ndirish, harakatga chorlash, ustanovkalarni o’zgartirish va yaxshi taassurot qoldirishdir.