Mavzu. Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Reja

Nazorat savollari:
1. Delphida dastur tuzilmasi qanday?
2. Kiritish operatori haqida gapiring.
3. Chiqarish operatori haqida gapiring.
4. Shartli o’tish operatori qanday bo’ladi?
Label komponenti va xossalari 


Hozirgi vaqtga kelib kompyuter olamida ko’plab dasturlash tillari mavjuddir. Ular Beysik, Paskal, Si va boshqa dasturlash tillaridir. Xo’sh ulardan qay biri yaxshiroq? Albatta bu savolga Paskal dasturlash tili deyish mumkin. Chunki, uning boshqa dasturlash tillaridan farqi, u universal dasturlash tili bo’lib, turli xil dasturlarni tuzish va o’rganish uchun qulay hisoblanadi. Bu til 1969 yil N. Virt tomonidan yaratilgan bo’lib, keyinchalik Amerikaning Borland firmasi tomonidan qayta ishlangan va uni Turbo Pascal dasturlash tili deb nomlangan. Turbo Pascalni qayta ishlash natijasida ob’yektli dasturlash yo’lga qo’yildi va uni Object Pascal deb atala boshlandi. Hisoblash texnikasi va texnologiyasining rivojlanishi natijasida Borland firmasi tomonidan yangi Delphi dasturlash tili yaratildi.
Delphi dasturlash tili Windows uchun mo’ljallangan bo’lib, uning birinchi versiyasi Windows 3.1 operatsion sistema qobig’ida ishlagan. Windows 95 operatsion sistema yaratilganidan so’ng, 16-razryadli Delphi 2, keyinroq 32-razryadli Delphi 3 versiyasi yaratildi. Windows 98 operatsion sistemasi uchun Delphining to’rtinchi versiyasi va hozirgi kunda Delphi 7 paydo bo’ldi.
Ushbu kitobda biz Delphi 4 ob’yektli dasturlashning imkoniyatlari bilan tanishamiz.
Delphi 4 dasturlash tili – dasturlarni qayta ishlash muhiti bo’lib, 32-razryadli Windows operatsion sistemasida ishlaydi. Unda ob’yektli dasturlash tili bo’lgan Object Pascal mujassamlashgan.
Delphi - vizual proyektlar, turli holat proseduralarini va dasturlarni qayta ishlashda vaqtdan yutish va boshqalarni o’z ichiga oladi.
Delphi dasturlash tilining oynalari
Delphi dasturlash tilini ishga tushirganimizda uning ishchi oyna ko’rinishini ko’ramiz (qanday ishga tushirishni avvalgi ma’ruzada ko’rib o’tilgan).



U unchalik oddiy emas (-rasm). Oynada to’rtta oyna hosil bo’lib, ular quyidagilardir: Delphi4 – bosh oynasi, Form1 – forma oynasi, Object Inspector – ob’yekt inspyektori oynasi va Unit1.pas – kodlarini tahrirlash oynasi.
Delphining bosh oynasida Delphi buyruqlar satri, buyruq tugmachalari va komponentlar palitrasi joylashgan bo’ladi.
Object Inspector oynasi yordamida ob’yektlar hususiyatlarini o’zgartirish mumkin: formalar, tugmalar, kiritish maydonlari va hokazolarni.