Mavzu. Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Reja

Nazorat savollari:
1. MOni yaratishning muhm shartlari nimalardan iborat?
2. MOBT qanday tavsiflanadi?
3. MO modeli xususiyatlari nimalardan iborat?
4. Foydalanuvchilar qanday kategoriyalarga bo’linadilar?

Nazorat savollari:
1. Ma’lumot tushunchasiga ta’rif bering.
2. Ma’lumotlar ombori deganda nimani tushunasiz.
3. Ma’lumotlar omborining asosiy tuzilmasi nima?
4. Ma’lumotlar omborining qanday turlarini bilasiz?
16-ma’ruza
Delphi dasturlash tilida obyektlar haqida.


Reja:
1. Dasturlash tillari tasnifi
2. Dasturlash tillarini sinflash
Dasturlash tillari paydo bo’lishidan oldin dasturlar mashina kodlarida (mashina kodi - prosessor tomonidan bajariladigan xotiradagi qo’llanmalar ketma-ketligidir) tuzilar edi. Katta-katta dasturlarni tuzishda juda ko’p variant talab qilinar, ularni xatolarini tuzatish juda qiyin, molifikasiyalash esa ko’p hollarda ilojsiz edi. Shularni hisobga olib, inson uchun tushinarli boshlagan dasturlash tillarini tashkil qilish muammosi paydo bo’ldi. Dasturlash tillari inson uchun tushinarli boshlagan dasturlarni tuzish imkonini beradi.
Zamonaviy dasturlash tillari EHMning ichki mashina tilidan keskin farq qiladi va EHM bevosita ana shu tilda ishlay olmaydi. Buning uchun dasturlash tilidan mashina tushunadigan tilga tarjima qiluvchi maxsus dastur translyatordan foydalaniladi. Dasturni translyasiya qilish va bajarish jarayonlari vaqtlarga ajraladi.Dasturlashning ixtiyoriy tili belgilar majmuini va algoritmlarni yozish uchun ushbu belgilarni qo’llash qoidalarini o’z ichiga oladi. Dasturlash tillari bir biridan alifbosi, sintaksisi va semantikasi bilan ajralib turadi.
Alifbo - tilda qo’llaniladigan ko’plab turli ramziy belgilar (harflar, raqamlar, maxsus belgilar).Tilning sintaksisi jumlalar tuzishda belgilarning bog’lanish qoidalarini belgilaydi, semantikasi esa ushbu jumlalarning mazmuniy izohini belgilaydi.
Hozirgi kunda dasturlash tillarini u yoki bu belgisi bo’yicha sinflash mumkin. Dasturlash tilining EHMga bog’liqlik darajasi bo’yicha sinflash eng umumiy hisoblanadi. Yuqorida aytilgan belgiga qarab, dasturlash tillari mashinaga bog’liq va mashinaga bog’liq bo’lmagan tillarga bo’linadi.Mashinaga bog’liq tillar, o’z navbatida, mashina tillari va mashinaga mo’ljallangan tillarga ajratiladi.
Dasturlash tilining mashina tiliga yaqinligi darajasini tariflash uchun til darajasi tushunchasi qo’llaniladi. Mashina tili 0 daraja deb qabul qilingan bo’lib, sanoq boshi hisoblanadi. Odamning tabiiy tili eng yuqori darajadagi til deb qaraladi.
Mashinaga bog’liq bo’lmagan tillar xam ikkita turga bo’linadi: birinchisi proseduraga mo’ljallangan tillar, ikkinchisiga - muammoga mo’ljallangan tillar.
Proseduraga mo’ljallangan tillar turli masalalarni yechish algoritmlarini (proseduralarni) tavsiflashga mo’ljallangan, shuning uchun ular ko’pincha oddiy qilib algoritmik tillar deb ataladi