Mavzu: Organik bog'lovchi materiallarning asosiy fizik mexanik hossalari

Organik bog’lovchilar turlari, xossalari, ishlab chiqarish usullari

Organik bog‘lovchilar asosida tashkil topgan asfaltobeton yo‘l qoplamalari elastik materialdan iborat bo‘lib, transport vositalari qatnovi natijasida vujudga keladigan shovkinni kamaytiradi, transport xarakati xavfsizligini ta’minlaydi. Organik boglovchi materiallar deb, issik-sovuk ta’sirida fizik-mexanik xossalarini uzgartirib, yukori molekulali birikmalardan xosil bulgan tabiiy yoki sun’iy, kattik, plastik, xamda suyuk bulgan moddalar gruppasiga aytiladi.

Organik boglovchi materiallar, qanday xom ashyodan olinganligiga qarab, bitumli va katronli xillarga bo’linadi.
Organik boglovchi materiallar yo’l qoplamasini qurish, yo’lkalar, maydonlar, tomga yopiladigan rulon va gidroizolyasion materiallar, beton va metallarni zanglashdan saqlash, hamda radioaktiv nurlanishidan saqlash uchun keng ko’lamda qo’llaniladi.
Tabiiy organik boglovchi materiallar qadimdan ma’lum bo’lib, 4000 yildan, Vavilon hamda Misrda qurilish materiali sifatida ishlatib kelingan.

Yangi tog jinslari, ya’ni ohaktoshning topilishi bilan asfalt materiallarni qo’llash birmuncha kamaydi, lekin 17-chi asrdan boshlab, asfaltga yana qiziqish boshlandi. SHu orada Eron, Kuba, SHveysariya hamda Fransiya mamlakatlarida asfalt qatlamlari aniqlandi. Yo’llar, ko’priklar qurishda asfalt keng qo’llanila boshladi.

Bizning mamlakatimizda 1925-1927 yillardan boshlab organik boglovchi materiallarni ishlatish ustida xar xil ilmiy ishlar olib borildi. Ilmiy ishlarning natijasida Davlat umumittifok standarti (GOSTlar) vujudga keldi.

• 
  Foydalangan adabiyotlar:
  

1. 
   Ochilov A. Ortiqov Sh., Bog’lovchi moddalar O’UM 2019
   
2. 
   Otaqo‘ziеv T.A., Otaqo‘ziеv E.T. Bog‘lovchi moddalarning kimyoviy texnologiyasi. -T.:Cho‘lpon, 2005.
   
3. 
   B.V.Alekseyev Texnologiya proizvodstva sementa Visshaya shkola M. 1980
   
4. 
   Qo’doshev X., Isroilov S., Shomirzayev G’. Arxitektura materialshunosligi Samarqand 2015
   
5. 
   GOST 6617-76
   
6. 
   https://studbooks.net
   
7. 
   https://5baho.uz/document