Rentabellik bu xo’jalik faoliyatining samaradorlik darajasini bildiruvchi, ko’rsatkichlardan biri bolib, u ma’lum vaqt davomida ishlab chiqarish foydaliligi yoki zararliligini ko’rsatadi
Rentabellik bu xo’jalik faoliyatining samaradorlik darajasini bildiruvchi, ko’rsatkichlardan biri bolib, u ma’lum vaqt davomida ishlab chiqarish foydaliligi yoki zararliligini ko’rsatadi.
Retabellikning asosiy ko’rsatkichlari:
1.Mol-mulkning rentabelligi:
- Soliq to‘lanishdan oldingi foyda.
-Korxona mol-mulkining o‘rtacha qiymati.
Bu ko‘rsatkich butun korxona mol-mulki samaradorligini ifodalaydi. Mol-mulk korxonaning butun ishlab chiqarish, xo‘jalik faoliyati uchun xizmat qiladi. Shu sababli bu ko‘rsatkich korxonaning yalpi foydasi soliqlar to‘lanishdan oldingi foydaga asosan aniqlanishi lozim.
2. Ishlab chiqarish rentabelligi:
2. Ishlab chiqarish rentabelligi:
-Soliq to‘lashdan oldingi foyda.
-Ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha qiymati.
Ishlab chiqarish rentabelligi korxonalarda ishlatilayotgan ishlab chiqarish asosiy va aylanma fondlardan foydalanish samaradorligini ifodalaydi. Ishlab chiqarish fondlar korxona faoliyatini moddiy bazasini tashkil etib, ishlib chiqarishning asosiy omili bo‘lib hisoblanadi. Shu sababli bu ko‘rsatkich ham korxonaning soliq to‘lashdan oldingi foydasi asosida aniqlanishi lozim.
3. Joriy xarajatlar rentabelligi:
3. Joriy xarajatlar rentabelligi:
-Mahsulot sotishdan foyda.
-Mahsulot sotishdan foyda.
Joriy xarajatlar rentabelligi ilgaridan foydalanadigan rentabellik ko‘rsatkichi bo‘lib, u korxona xarajatlarini mahsulotni ishlab chiqarib, uni sotishga ketgan xarajatlar samaradorligini ifodalaydi. Demak, bu ko‘rsatkich mahsulot sotish bilan bog‘langan bo‘lib, mahsulot sotishdan olingan foydaga asosan aniqlanadi.
4. Mahsulot rentabelligi:
4. Mahsulot rentabelligi:
-Mahsulot sotishdan foyda.
-Sotilgan mahsulot tannarxi.
Mahsulot rentabelligi, odatda, savdo tashkilotlarida keng foydalanib, hozirgi paytda foydalanish uchun boshqa tarmoqlarga ham tavsiya etilyapti. Bu ko‘rsatkich sotilgan mahsulotni har bir so‘miga nisbatan qancha foyda olinganligini ifodalaydi va demak, u sotilgan mahsulotdan olingan foyda asosida aniqlanishi lozim.
