Mavzu: rossiya zamonaviy moliya tizimi

Korxona moliyasi mamlakat moliya tizimining asosi hisoblanadi, chunki ijtimoiy mahsulot va milliy daromadni yaratish va taqsimlash jarayoniga xizmat qiladi. Markazlashtirilgan pul mablag'larining moliyaviy resurslar bilan ta'minlanishi korxonalar moliyasining holatiga bog'liq.
Rossiya Federatsiyasining 2015-2017 yillarga mo'ljallangan Federal byudjetini ishlab chiqishda Moliya vazirligining asosiy vazifalaridan biri daromadlarning pasayishi va iqtisodiy o'sish sharoitida byudjet uchun xavfsizlik chegarasini ta'minlash edi. Bu ortiqcha yoki kichik byudjet taqchilligini ta'minlash zarurligini taqozo etadi. Uch yillik davr uchun byudjet taqchilligi YaIMning 0,6% darajasida rejalashtirilgan (taqqoslash uchun: Evropa Ittifoqida YaIMning 3% byudjet taqchilligi normal hisoblanadi).
Biz xarajatlarni kamaytirishimiz va o'z imkoniyatlarimiz bilan yashashimiz kerak. Pulni tejash uchun hukumat xarajatlarning bir qismini qisqartirdi, bir qismi 2017 yildan keyingi davrga qoldirildi. Bu, birinchi navbatda, armiyani qayta qurollantirish xarajatlariga ta'sir qildi, ularning katta qismi bir necha yilga almashtirildi. Shuningdek, hokimiyat, masalan, inflyatsiya darajasi bo'yicha davlat xizmatchilarining ish haqi indeksatsiyasini cheklashga majbur bo'ldi. Hammasi bo'lib, uch yil davomida bir trillion rubldan ortiq xarajatlar qayta taqsimlanadi.
Shu bilan birga, byudjet yangi hududlar - Qrim va Sevastopolni qo'llab-quvvatlash dasturlariga katta xarajatlarni nazarda tutadi. Hukumatlararo transfertlardan tashqari, ular infratuzilma va iqtisodiy rivojlanishni rag'batlantirish uchun pul oladilar. Avvalo, bu Kerch ko'prigi, bu yo'llar, u erda o'nlab yillar davomida yangilanmagan yangi infratuzilma, bu sanoat parklari, turli klasterlar va boshqalar. Kelgusi yilda bunga 104 milliard rubl sarflanadi, keyin esa xarajatlar 130 milliard rublgacha oshiriladi. Bundan tashqari, hokimiyat hududlarni qo'llab-quvvatladi Uzoq Sharq- infratuzilma ob'ektlarini moliyalashtirish ko'paytirildi, ular uchun yillar davomida 7, 15 va 20 milliard rubl ajratildi.
Sanktsiyalarning davom etishi va neftning joriy narxlari rublning qadrsizlanishi bilan birgalikda Rossiyani 2015 yilda chuqur retsessiyaga tushib qolish bilan tahdid qilmoqda, bu esa Rossiya Bankini valyutaning erkin aylanishidan voz kechishga va intervensiya va nazoratga qaytishga majbur qilishi mumkin. Oliy maktabni rivojlantirish markazi ekspertlari kapital oqimlari haqida keyingi sharhda yozadilar.
Rossiya iqtisodiyoti 2013-yil oxiridan beri turg‘unlik holatida, G‘arb bilan ziddiyat va Rossiyaga Qrim bo‘yicha joriy qilingan sanksiyalar hamda neft narxining tushishi va rublning qadrsizlanishi fonida Ukraina ishlariga aralashuvi muammolarni yanada kuchaytirmoqda.
Noyabr oyi o‘rtalarida rubl yil boshiga nisbatan dollarga nisbatan uchdan birga, yevroga nisbatan esa 23 foizga qadrsizlangan. Birgina oktabr oyida Markaziy bank valyuta kursini qo‘llab-quvvatlash uchun 30 milliard dollar sarfladi, noyabr oyi boshida esa Rossiya banki erkin kursni shakllantirishga o‘tishini e’lon qildi.
Rossiya Banki rahbarining so'zlariga ko'ra, stressli stsenariyda Rossiya Markaziy banki 2015 yilda mablag' ajratishga tayyor. valyuta operatsiyalari 85 milliard dollar. Markaziy bankning stressli makroiqtisodiy stsenariysi, Nabiullinaning so'zlariga ko'ra, 2015-2017 yillarda neft narxi bir barrel uchun 60 dollarga teng bo'lishini taxmin qilmoqda. Biroq, uning amalga oshirilishi dargumon, deb hisoblaydi Rossiya banki rahbari.
Uning so'zlariga ko'ra, rivojlanishning inqiroz stsenariysi ostida ham Rossiya iqtisodiyoti Markaziy bank 2015-yilda rublning mustahkamlanishini va 2017-yilda inflyatsiya 4 foizga yetishini kutmoqda. 2015 yil uchun Markaziy bank inflyatsiyani 8 foiz darajasida bashorat qilmoqda.O'zaro sanksiyalardan Rossiya iqtisodiyotiga umumiy xarajatlar uch yil ichida YaIMning 3 foizini tashkil qilishi mumkin, HSE ekspertlari Rossiya bankining hisob-kitoblariga ko'ra hisoblab chiqdilar.
2014 yilda Rossiya bankining ma'lumotlariga ko'ra, kapitalning sof chiqishi 128 milliard dollarni tashkil qilishi mumkin, bu 2013 yilga nisbatan 67 milliard dollarga ko'pdir.
Rossiya moliya vaziri Anton Siluanov 2014-yilda Rossiyadan kapitalning sof chiqib ketishi 120-130 milliard dollarni tashkil etishi mumkinligini aytdi.Oktyabr oyi boshida vazirlik 90 milliard dollardan ortiq, biroq 100 milliard dollardan ko‘p bo‘lmagan mablag‘ni mamlakatdan olib chiqishni kutgan edi. Shu bilan birga, noyabr oyi boshida Oliy Iqtisodiyot maktabi yil boshidan beri Rossiya Federatsiyasidan kapitalning chiqib ketishi allaqachon 110 milliard dollardan oshgani haqida xabar berdi.
Moliya vaziri Anton Siluanov Bloomberg agentligiga bergan intervyusida neft narxi bir barrel uchun 60 dollargacha tushib ketgan taqdirdagina iqtisodiyotimiz retsessiyaga tushishini aytdi. “Agar neft narxi bir barrel uchun 60 dollargacha tushsa, o‘sish manfiy bo‘ladi. Siluanov hukumat byudjetga nisbatan qattiqroq yondashishini va inqirozga qarshi vositalardan foydalanishini aytdi. Vazir “barcha ijtimoiy majburiyatlar bajariladi, hech kim ularni qayta ko‘rib chiqish niyatida emas”, deb ishontirdi. Shu bilan birga, "ikkinchi darajali ustuvorliklar keyingi muddatga qoldiriladi".
Siluanovning soʻzlariga koʻra, neft narxining tushishi va iqtisodiy vaziyatning yomonlashishi 2008-2009 yillardagidek jiddiy boʻlmaydi va iqtisodiyot yangi sharoitlarga moslasha olsa, tiklanadi. "Ehtimol, neft narxi kelasi yili 80-90 dollar oralig'ida o'zgarib turadi", - deya bashorat qilmoqda vazir.