Mavzu: savod o‘rgatish darslarida mantiqiy mashqlarni tashkil etish mundarija: kirish

3-bosqich: undalmalarni o‘zlashtirish darajalarini aniqlash. Undalmalarni o‘zlashtirishning uch darajasi mavjud: 1-daraja-undalmalarni ko‘nikma darajasida o‘zlashtirish. Bu erda bolalar o‘quv materialining asosiy xususiyati bilan dastlabki tanishadi, bilimlarni mustahkamlaydi; 2-daraja-undalmalarni malaka darajasiga o‘zlashtirish. O‘rganilgan bilimlarni esga tushirish va ularni turli o‘quv sharoitlariga tatbiq etish ko‘nikmalarining malaka darajasiga ko‘tarilishga olib keladi. Malaka-bu avtomatlashgan ko‘nikmadir; 3-daraja-undalmaga oid bilimlarni, faoliyat usullari (berilgan undalmalarni topish, tayanch so‘zlarni undalma vazifasida qatnashtirib nutq tuzish, undalmalarda tinish belgilarni ishlatish va shu kabilar)ni tushuncha darajasida o‘zlashtirish.
4-bosqich: o‘quv materiallari ayni holatda “Undalma” mavzusida bolalarning mashq qilishlarini tashkil etishga oid o‘quv topshiriqlarini aniqlash. Mashq qilish uchun o‘quv topshiriqlari tuzish jarayonida quyidagi ishlar amalga oshiriladi. A. Nutq shakllariga ko‘ra evristik, adaptiv, noadaptiv, alternativ ko‘rinishdagi o‘quv topshiriqlari miqdorini aniqlash. B. Tuziladigan o‘quv topshiriqlari tizimida o‘quvchilarning ijodiy va qayta hotiralash faoliyatini hisobga olish. D. O‘quv materiali mazmuniga ko‘ra topshiriqlarning turlarini aniqlash. “Undalma” mavzusi yuzasidan quyidagi o‘quv topshiriqlari tuzish ma’qul: 1) sintaktik xarakterdagi topshiriqlar. Bu hildagi topshiriqlar asosida mashq o‘tkazilganda, undalmalarning sintaktik xususiyatlari tahlil qilinadi; 2) sintaktik-punktuatsion ko‘rinishdagi topshiriq. SHu hildagi topshiriq asosida mashq o‘tkazish yo‘li bilan undalmalarda tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘llash malakalari rivojlantiriladi; 3) sintaktik-prosodik ko‘rinishdagi topshiriq. Bunday topshiriqlar ustida mashq qilish orqali o‘quvchilar undalmalarni nutqda to‘g‘ri ijro etishni o‘zlashtirib olishadi.
2.3. Mantiqiy mashqlar jarayonida yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish.

Qiziqarli element izchil nutqni rivojlantirishda katta rol o‘ynaydi: bu barcha ijodiy ishlarning organik, ajralmas qismi. Bola rolni o‘ynaydi, aytadi va aytadi, qahramonlarga hamdardlik bildiradi, hal qiluvchi voqealarni, tanqidni intizorlik bilan kutadi, qahramonona, shuningdek, to‘g‘ri va aqlli so‘zni g‘ayrat bilan etkazadi. Shuning uchun, izchil nutqni rivojlantirish uchun mashqlar tizimi ertakni sahnalashtirishni (uni rollarda va boshqa dramatizatsiya va improvizatsiyaning boshqa shakllarida o‘ynashni, ya'ni o‘zingizning ertaklaringizni kashf etishni), eng yaxshi she'r o‘qiydigan tanlovini va musobaqalarni o‘z ichiga olishi kerak. topishmoqlarni topish, maqollarni tushuntirishda.

Masalan, 1-sinfda “Sholg‘om” xalq ertakini sahnalashtiradilar. Ertak syujetda oddiy, murakkab bezaklarni talab qilmaydi - u sinfda ijro etiladi, lekin u muloqotdan mahrum va qahramonlarning so‘zlarini bolalarning o‘zlari g‘ayrat bilan ixtiro qilishadi. Birinchi sinf o‘quvchilari juda ko‘p jumboqlarni bilishadi. Topishmoq har doim aqlli, she'riy, eslab qolish oson. Yuqorida aytilganidek, jumboqlar asl so‘zni tanishtirish uchun ishlatiladi, undan yangi ovoz ajralib turadi, masalan: “Bobosi yuzta mo‘ynali kiyimda, kim uni yechintirsa, ko‘z yosh to‘kadi” (piyoz),(k) tovushini ajratib ko‘rsatish uchun. Biroq, topishmoqlar bolalarda nutqni rivojlantirish vositasi sifatida o‘z -o‘zidan foydalidir. Jumboqlar ustida ishlash har doim qiziqarli va jonli suhbatga aylanadi, bunda so‘z boyligi boyitiladi, metafora va parafrazlar ochiladi, so‘zlar ustida ish olib boriladi, ritm hissi rivojlanadi. Ko‘pincha, birinchi sinf o‘quvchilarining o‘zi jumboq tuzishga harakat qilishadi.
O‘quvchilarning o‘yindagi faolligi uning darsdagi o‘rni yoki darslar tizimiga bog‘liq. Bu darsning har bir bosqichida va har qanday dars turida amalga oshirilishi mumkin.
“Extiyotkor xaridorlar”
O‘qituvchi stoliga turli narsalarni qo‘yadi.
Ba'zilarining ismlari bir xil tovush bilan boshlanadi, masalan: qo‘g‘irchoq, kub, mushuk; ayiq, to‘p, piyola; matryoshka, sichqoncha.