Mavzu: Sovuq olgan oftob urgan, issiqlik eltgan va gazandalar chaqqanda birinchi tibbiy yordam ko'rsatish Mundarija Kirish

2.2 Gazandalar chaqqanda birinchi tibbiy yordam ko'rsatish 
QORAQURÒ CHAQISHI
Sabablari: tasodif, xavfli joylarda uxlash, dala ishlari, eski imorat 
ishlarida ularni ushlab olish, bosib olish. 
Belgilari. Mahalliy belgilar: 
ko`pincha sezilmaydi yoki igna 
sanchilgandagi kabi kuchsiz og`riq, chaqqan joy oqarib (13 sm) 
chetlari qizarib turadi. 
Umumiy belgilar: 530 daqiqadan so`ng muskullarda juda kuchli 
og`riq seziladi, uvishadi. Og`riq belga, qoringa o`tadi. Bemor bezovta 
bo`ladi, sovuq ter bosadi, o`lim qo`rqinchida, yuzi taranglashgan, 
qizargan, ko`z oqi qizargan, azob tortayotgani bilinibturadi. Ko`zlaridan 
yosh oqadi. Asta-sekin behol bo`lib, yura olmay, tura olmay qoladi. Qorin 
dam, muskullari taranglashgan, til quruq, tana harorati 38°C, qo`l yoki 
oyoqda «chaqqanlik izi '' bo`ladi. 
Qo`l-oyoqlar tortilgan, boshi orqaga tortilgan, titraydi. Qorachiqlar 
toraygan, siydik tutiladi, chiqmaydi (qovuq to`la bo`ladi). Qon bosimi 
150/110 mm.sim.ust.gacha ko`tarilishi mumkin. Asta-sekin apatiya, 
depressiya boshlanadi, aqli-hushi yo`qoladi. Kollaps rivojlanadi. O`pkada 
shish, terida toshmalar paydo bo`ladi. 

---

27 
Tez yordam choralari 
1). Kalsiy xlorid 10 % 10 ml, v/i yoki magniy sulfat 25 % 10 ml, v/i 
(bolalarga 0,2 ml/vazniga). 
2). Agar og`riq kuchli bo`lsa, 12 soatdan so`ng inyeksiyalar takrorlanadi. 
Kalsiy xlorid va magniy sulfat navbat bilan qilinishi 
mumkin. 
3). Agar bo`lsa, qoraqurt zaxriga qarshi maxsus zardob 10 20 ml, 12-
soatlarda Bezredko usuli bo`yicha qilinadi. 
4). Siydik tutilsa, qovuqqa kateter qo`yiladi. 
5). Agar bemor tibbiy muassasalardan juda uzoqda bo`lsa, chaqqan joy 
immobilizatsiya qilinib, og`riqsizlantiruvchi dorilar beriladi, so`ngra 
chalqancha yotqizib yaqindagi tibbiy muassasaga transportirovka qilinadi.