Dispersiyani moment usulida quyidagi misolda ko’rib chiqamiz
Tovar oboroti (x)
Sotuvchilar soni (f)
x1= х А i
x 2
1
x 2f 1
x1f
110
10
- 2
4
40
-20
130
20
- 1
1
20
-20
150
60
0
0
0
0
170
30
1
1
30
30
190
10
2
4
40
20
Jami
130
-
-
130
+10
Muqobil belgilar dispersiyasi. Bir-birini taqozo
qilmaydigan belgilar muqobil belgilar deyiladi. Muqobil belgi to’plamning bir birligida uchrasa, ikkinchi birligida uchramaydi.
Muqobil belgi bo’yicha o’rtacha qiymat quyidagicha hisoblaniladi:
х 1 P 0 q p q Ostsillyatsiya koeffitsienti o’rtacha atrofida belgining chet
hadlarini nisbiy ifodalaydi va quyidagi formula bilan aniqlanadi:
0
x К R 100
4.Dispersiya turlari va uning qo’shish qoidasi Birliklarning chetlanishiga ta’sir qiluvchi omillar uch guruhga bo’linadi
Umumiy dispersiya
guruhlararo dispersiya
guruh ichidagi dispersiya
Umumiy dispersiya o’rganilayotgan to’plamdagi hamma sharoitlarga bog’liq belgi variatsiyasini xarakterlaydi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:
y f
2
(x x)2 f
Guruhlararo dispersiya o’rganilayotgan belgi variatsiyasini ifodalaydi. Bu variatsiya guruhlash asosi qilib olingan omil belgi ta’sirida paydo bo’ladi. Guruhlararo dispersiya umumiy o’rtacha atrofida bo’lgan guruh (shaxsiy) o’rtachalarining tebranishini xarakterlaydi va quyidagi formula bilan ifodalanadi.
fi _
(xi x y ) fi 2
2
bu erda:
guruhlar bo’yicha o’rtacha,
- umumiy o’rtacha
x i х у fi – guruhlar bo’yicha chastotalar soni.
