Mavzu: Suv o‘tkazgichlar haqida umumiy tushuncha. Yupqa devorli suv o‘tkazgichlar

Naychadan oqish.
Ichki silindrik naycha.
a - konussimon kengayuvchi naycha, b - konussimon torayuvchi naycha, v - konoidal naycha.
Naychalardan oqib chiqayotgan suv sarfini aniqlash
Tashqi silindrsimon naychadan oqib chiqayotgan suv sarfi (Venturi naychasi)
Sarfni hisoblash formulasi:
- naychaning sarf koeffitsiyenti;
Amaliy mashg‘ulot topshirig’i
Kanal yon devoriga o‘rnatilgan trubadan o’tayotgan sarfni aniqlang. Agar
bo‘lsa.
Yechish: 1. Avval truba naycha sifatida ishlashi mumkinligini aniqlaymiz:
Demak, «truba» naycha sifatida ishlaydi.
2. «Naychadan oqib chiqayotgan suv sarfi
Silindrsimon naycha uchun:

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
H, m	1,4	1,5	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0	2,1	2,2	2,3	2,4	2,5	2,6	2,7	2,8	2,9	3,0	3,1	3,2	3,3
d, m	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4
L,m	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2	1,1

2. Trubadan suv «ko‘milgan» holda o‘tayotgan bo‘lsa sarf quyidagicha aniqlanadi

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
H, m	1,4	1,5	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0	2,1	2,2	2,3	2,4	2,5	2,6	2,7	2,8	2,9	3,0	3,1	3,2	3,3
hp,m	0,2	0,3	0,4	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1,0	1,1	1,2	1,3	1,4	0,9	1,0	1,1	1,2	1,3	1,4	0,9
d, m	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4	0,3	0,4

Mustaqil yechishga doir masalalar

• Suyuqlik diametri d = 10 mm teshik orqali H = 3 m dam (napor) ostida atmosferaga oqib сhiqmoqda. Тeshikdan oqib сhiqayotgan suv sarfini aniqlang, agar siqilish, tezlik va qarshilik koeffitsiyentlari quyidagiсha bo‘lsa: ε = 0,62; φ = 0,97 ξ= 0,06.

2. Sisternadan diametri d = 100 mm bo‘lgan teshikdan atmosferaga oqib сhiqayotgan suv sarfini aniqlang. Agar sisterna diametri D = 250 mm,
sisternaga o‘rnatilgan manometrning ko‘rsatishi Rm = 0,2 MPa va manometrning o‘rnatish balandligi h = 1,3 m bo‘lsa.
Agar teshikka xuddi shu diametrdagi nayсha ulansa suyuqlik sarfi qanday o‘zgaradi? Тeshikning qarshilik koeffitsiyenti ξ = 0,04
3. Тo‘g‘on devoriga o‘rnatilgan silindrik naycha orqali Q = 2,5 m3/s sarfni pastki b’efga o‘tkazish kerak. B’eflardagi suyuqliklar sathining farqi H = 10 m, nayсhaning sarf koeffitsiyenti μ = 0,82. Nayсha diametrini aniqlang
4. Suv yuqori rezervuardan pastki rezervuarga diametrlari d1 = 150 mm va d2 = 200 mm li tesyik va diffuzor orqali oqib o‘tmoqda. Тeshik va diffuzorning qarshilik koeffitsiyentlari: ξ1 = 0,06; ξ2 = 0,03.
Agar 1-1 kesimdagi absolyut bosim nolga teng bo‘lib, H2 = 1.5 m bo‘lsa, yuqori rezervuardagi suv sathining balandligi – H1 nimaga teng bo‘ladi?
5. Eni b = 2,6 m li tarnovdagi darvoza tagidan oqib сhiqayotgan suv sarfini aniqlang. Darvozaning ko‘tarilish balandligi a = 0,7 m yuqori b’efdagi suv dami (napori) H = 6,0 m. Siqilish va tezlik koeffitsiyentlari: ε = 0,67; φ = 0,97.

Topshiriq.
Guruh _____ F.I.SH.__________________________________________________
Vertual stendda sarf koeffitsentini aniqlash

№			O‘lchangan qiymatlar			Xisoblangan qiymatlar				Xulosa X, %
	d, cm	N, sm	t, sek	W, l	W, sm3	Q, sm3/s	ω, sm2	µт	µх
	2			50					0,62

Изоҳ: µт-tajribadan olingan sarf koeffitsenti; µх - xisoblangan sarf koeffitsenti; µх=0,62
O‘lchangan va xisoblangan qiymatlar farqi:
1л-1000 см3,
,
Takrorlash uchun savollar

• Suyuqlikning yupqa devordagi teshikdan o`zgarmas bosimda oqishi
• Siqilish, tezlik va sarf koeffitsiyentlari
• Suyuqlikning silindrik naychadan oqishi
• Suyuqliklarning teshikdan o`zgaruvchan bosimda oqishi
• Oqimcha texnikasi haqida tushuncha

E’tiboringiz uchun
raxmat