Mavzu: Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi Mundarija: Kirish. Asosiy qism

Muammoning o’rganilganlik darajasi. Tadbirkorlik tushunchasi iqtisodiyot nazariyasiga birinchi bo‘lib XVII asr oxiri va XVIII asr boshlarida ingliz iqtisodchisi Richard Kantilon qo‘llagan edi. Uning fikricha, tadbirkor tavakkalchilik sharoitida faoliyat ko‘rsatuvchi kishidir. Keyinchalik, XVIII asrning oxiri va XIX asrning boshida mashhur fransuz iqtisodchisi J.B.Sey (1767-1832) «Siyosiy iqti-sod risolasi» kitobida (1803y.) tadbirkorlik faoliyatini ishlab chiqarishning uch mumtoz omillari – yer, kapital, mehnatning yaxlitligi deb ta‘riflagan edi.

Mashhur amyerikalik iqtisodchi Yozyef Shumpyetyer(1883-1950) o’zining “’Iqtisodiy rivojlanish nazariyasi” kitobida tadbirkorni novator, ya'ni yangilik yaratuvchi odam sifatida ta'riflagan. Biznesmen (tadbirkorlik) so‘zi birinchi marotaba Angliya iqtisodiyotida XVIII asrda paydo bulib, u “Mulk egasi” degan ma‘noni bildiradi. Jumladan, Adam Smit tadbirkorni mulk egasi sifatida ta‘riflab, uni foyda olish uchun qandaydir tijorat g‘oyasini amalga oshirish maqsadida iqtisodiy tavakkalchilikka boradigan kishidir, - deb ta‘kidlaydi.

Bu soha taraqqiyotining tashqi omillari ular faoliyatini tartibga solish bo‘yicha davlat siyosati masalalari S.Vingston, A.Xosking ishlarida atroflicha berilgan.

Kichik va xususiy biznes korxonalarining o‘ziga xos xususiyatlari, iqtisodiy taraqqiyotga ta‘siri va bu sohani rivojlantirish bilan bog‘liq masalalar to‘g‘risida respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan olimlardan O.A.Qulmatov, O.Abdullayev, R.Ismoilov, F.N.Maqsudov, A.Q.Qodirov, Sh.Yuldoshev, O.Nomozov, O.M.Ahmedov, G.I.Karimova, N.Yusupova, I.A.Axmedov, Xodiyev B.Yu, B.Hoshimov., Kosimova M.S., Samadov A.N., Yusupov M.A., Ergashxadjayeva Sh.J. , va boshqalar o‘zlarining ilmiy asarlarida, maqolalarida, matbuotdagi chiqishlarida atroflicha to‘xtalib o‘tishgan.

Marketing yo‘nalishida bir qator iqtisodchi olimlarning hissalari juda kattadir. Bular: Kotler F., . Meskon M., Fatxutdinov R.A., Eriashvili N.D., Malxotra N.K., Karnauxov S., S.S.Gulomov., Ibragimov R.G., Kosimova M.S., Axmedov O.M., Yedgorov M.X., va boshqalardir.

Bundan kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishning hamma qonuniyatlari va unsurlari kashf etib bo‘lindi, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni yuritishga xos usullar o‘zlashtirildi va bu qonuniyatlardan ongli ravishda foydalanishning bakamu-ko‘st mexanizm yaratilgan deb xulosaga kelishga hali barvaqtdir.Shu bilan bir qatorda kichik tadbirkorlikda marketingli yondoshuvlar to‘laligicha o‘rganilmagan va dolzarb masalalaridan bo‘lib qolaveradi.