Pedagogik testlash – pedagogik testlarni qo‘llash asosida o‘quvchilar bilimini o‘lchash shaklidir. U yuqori sifatli testlarni tayyorlashni, haqiqiy sinovdan o'tkazishni va natijalarni keyinchalik qayta ishlashni o'z ichiga oladi, bu test topshiruvchilarning tayyorgarligini baholaydi.
Pedagogik test - bu test topshiriqlari tizimidan iborat bo’lgan, natijalarni aniqlash, qayta ishlash va tahlil qilishning standartlashtirilgan tartibidan iborat bo'lgan tinglovchilarning bilimini baholash vositasi.
Pedagogik test sohasida tan olingan nufuzli olimdan Eduard.Torndik Amerika maktablari amaliyotiga testni joriy etilishini uch bosqichga ajratadi:
1. Izlanuvchanlik davri (1900-1915). Ushbu bosqichda frantsuz psixologi A. Binet tomonidan taklif qilingan xotira, e'tibor, idrok va boshqa testlarini dastlabki anglash va tadbiq etish bo’lgan davr. Intellekt koeffisiyentini (IQ) aniqlash uchun intellekt testlari ishlab chiqilada va sinovdan o'tkaziladi.
2. Keyingi 15 yil maktab testini rivojlantirishda "shovqin" yillari bo'ldi.
2. Keyingi 15 yil maktab testini rivojlantirishda "shovqin" yillari bo'ldi.
Bunda testning roli va o'rni, imkoniyatlari va cheklovlarini yakuniy tushunishga olib keldi.
O.Stoun arifmetika, B.Zekingem imloni tekshirish, E.Torndik aksariyat maktablarda o’tiladigan fanlar diagnostikasi uchun testlari ishlab chiqildi va joriy etildi.
T. Kelli talabalarning qiziqishlari va moyilligini o'lchash usulini ishlab chiqdi (algebrani o'rganishda), C. Spormen esa testlarni standartlashtirish uchun korrelyatsiya tahlili an foydalanishning tamoyillarini taklif qildi.
3. 1931 yildan boshlab maktab testini rivojlantirishning zamonaviy bosqichi boshlanadi. Mutaxassislarni izlash testlarning ob'ektivligini oshirishga, yagona g'oya va umumiy tamoyillarga rioya qilgan holda maktab testlari diagnostikasining uzluksiz (oxirigacha) tizimini yaratishga, testlarni taqdim etish va qayta ishlashning yangi, ilg'or vositalarini yaratishga qaratilgan. diagnostik ma'lumotlarni to'plash va ishlatish yo’lga qo’yiladi.
3. 1931 yildan boshlab maktab testini rivojlantirishning zamonaviy bosqichi boshlanadi. Mutaxassislarni izlash testlarning ob'ektivligini oshirishga, yagona g'oya va umumiy tamoyillarga rioya qilgan holda maktab testlari diagnostikasining uzluksiz (oxirigacha) tizimini yaratishga, testlarni taqdim etish va qayta ishlashning yangi, ilg'or vositalarini yaratishga qaratilgan. diagnostik ma'lumotlarni to'plash va ishlatish yo’lga qo’yiladi.
Test tasnifi (klassifikatsiyasi)
Maqsadi bo'yicha - axborot, diagnostika, kiritish, o'qitish, motivatsion, attestatsiya;
Savollarni shakllantirish usuliga ko'ra - deterministik, stokastik, dinamik;
O'tkazish texnologiyasi bo'yicha - qog'oz, shu jumladan optik tanib olish imkoni bor bo’lgan qog’oz, natur (tabbiy), maxsus jihozlardan foydalangan holda, kompyuterli;
Topshiriqlar shakliga ko'ra - yopiq turdagi, ochiq turdagi, moslashish, ketma-ketlik tartibga solish;
Teskari aloqaligiga ko’ra - an'anaviy va adaptiv.
An'anaviy test. An'anaviy test savollar ro'yxati va turli javoblarni o'z ichiga oladi. Har bir savol ma'lum miqdordagi ballga ega.
An'anaviy test natijasi to'g'ri javob berilgan savollar soniga bog'liq. V.S.Avanesovga ko’ra, an’anaviy test -bir vaqtning o‘zida murakkabligi ortib borish tartibida berilgan, barcha test topshiruvchilar uchun bir xil baholash tizimiga ega bo‘lgan topshiriqlar tizimidir.
Adaptiv test. Har bir keyingi topshiriq oldingi topshiriqlar javoblarga qarab tanlanadigan maxsus test turi. Ushbu turdagi testlarda topshiriqlar ketma-ketligi va ularning soni dinamik tarzda aniqlanadi.
Kompyuterli adaptiv testning an'anaviy testga nisbatan eng muhim afzalliklari quyidagilardan iborat:
Kompyuterli adaptiv testning an'anaviy testga nisbatan eng muhim afzalliklari quyidagilardan iborat:
Tekshirilayotgan shaxsning bilim darajasiga moslashish qobiliyati (juda murakkab yoki juda oddiy savollarga javob berish shart emasligi); ishonchlilik darajasini yo'qotmasdan topshiriqlar sonini qisqartirish orqali vaqt va kuchni tejash imkoni mavjudligi.
