Mavzu: Tilshunoslik haqida umumiy ma`lumot



Yüklə 3,74 Mb.
səhifə2/4
tarix20.11.2023
ölçüsü3,74 Mb.
#166344
1   2   3   4
2-mavzu o\'zbek tili

Shu tufayli ham tilning taqdiri jamiyatning taqdiri bilan chambarchas bog`liq. Til bo`lmasa, jamiyatning bo`lishi mumkin emas, ya’ni til odamlarni jamiyat sifatida jipslashtirib turuvchi buyuk ne’matdir. Jamiyatsiz tilning mavjud bo`lshi mumkin emas. Jamiyat a’zolari ham tilning yashashi, rivojlanishiga o`z hissalarini qo`shadi. Shu munosabat bilan o`tgan asrning 80-90-yillaridagi o`zbek tilining ahvolini eslash o`rinlidir. Bu davrda o`zbek tilining faoliyat ko`rsatish doirasi juda torayib, uning yo`q bo`lib ketish xavfi paydo bo`ldi.

Ana shunda jamiyatimizning ilg`or vakillari ona tilimizni himoya qilib, uning taqdiri uchun qayg`urib, amaliy harakatlarni boshlashdi va buning natijasida 1989 yil 21-oktyabrda o`zbek tiliga davlat tili maqomi berish haqidagi Qonun qabul qilindi. Aytish mumkinki, bu Qonunning qabul qilinishi istiqlol tomon qo`yilgan dastlabki qadamlardan biridir.

Til tafakkur bilan, kishining fikrlash faoliyati bilan chambarchas bog`liq. Har qanday fikr til materiallari asosida shakllanadi.

Til tuzilishiga ko`ra murakkab hodisa bo`lib, u bir-biri bilan uzviy bog`langan quyidagi qismlardan iborat:

Til tuzilishiga ko`ra murakkab hodisa bo`lib, u bir-biri bilan uzviy bog`langan quyidagi qismlardan iborat:

1. Tovushlar tizimi.

2. Lug`at boyligi yoki leksika.

3. Grammatik qurilishi.

Ma’lumki, inson tili tovush tilidir. Har bir tilning o`z tovushlar tizimi mavjud. Tovushlar so`zlarni, iboralarni, grammatik shakl va ko`rsatkichlarni shakllantiradi.

Tovushlardan iborat bo`lgan so`z va iboralar yig`indisi tilning lug`at boyligini tashkil qiladi. Lug`at boyligidagi so`z va iboralar fikrni ifodalovchi gap uchun qurilish materiali bo`lib xizmat qiladi. Gap, uni qurish qonun-qoidalarini tilning grammatik qurilishi belgilaydi. Demak, tilning tarkibiy qismlari sanalmish tovushlar tizimi, lug`at boyligi, grammatik qurilishi o`zaro chambarchas bog`langan bo`lib, biri ikkinchisining bo`lishini talab qiladi. Har bir konkret til o`zining ana shu uzvlari bilan bir butun tizimni, sistemani, til tizimini tashkil etadi.


Yüklə 3,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin