Mavzu: tish katorlari kisman nuksonlari tasnifi

---

MAVZU: TISh KATORLARI KISMAN NUKSONLARI TASNIFI 
Tish qattiq to`qimasi embriogenezining buzilishi, tishlarning usib chiqish
jarayonining buzilishi, sut tishlarining tishlovi davrida kechgan utkir yalliglanish
jarayoni sababli doimiy tish murtagining nobud bulishi, sut tishlarining muddatidan
avval olib tashlanishi yoki uta kech tushishi, karies va uning asoratlari (pulpit,
periodontit), parodontit va parodontoz kasalliklari, tish-jag soxasidagi xar xil
usmalarni olib tashlash bilan bog`lik, jarroxdik muolajalari x,amda utkir va
surunkali jaroxdtlanish (shikastlanish)lar, shuningdek, darmondori
(vitamin)larning yetishmovchiligi va boshk,alar tish k,atorlarining kisman nuqsonida
tishlarning yukdgilishiga olib keluvchi asosiy omillardir.
Tish qatorlarining qisman nuqsonida kuzatiladigan klinik kurinishlar turlicha bulib,
ular, asosan, yukotilgan tishlar soni, nuqson topografiyasi, ya’ni tish qatorining
yukotilgan joyi, qaysi gurux, tishlari yukogilgani, qaysi vazifalar (chaynash, tishlab
olish, gapirish)ning bajarilishi, tishlam (prikus) turi, saklanib kolgan tishlarning
qattik, tuqimasi va parodont tuqimasi xolati, tishlarning yukotilgan vaqti va nixoyat ,
bemorning umumiy xdpati ya’ni ichki kasalliklari bor yokligi bilan boglik, buladi.
Tish qatorlari nuk,soni(adentiyasi)ning turlari:
].1.Birlamchibadentiya. 2. Ikkilamchi adentiya.
II. 1.Qisman (birlamchi, ikkilamchi) adentiya.
2. Tulik, (birlamchi, ikkilamchi) adentiya.
III.1. Xaqiqiy adentiya.
2. Soxta adentiya (retensiya).
IV. 1. Orttirilgan adentiya.
2. Tyg‘ma adentiya (nasldan-naslga utgan adentiya).
Klinik va funksional uzgarishlar
Tish k,atorlari nuk,sonlarining asosiy klinik va funksiouzgarishlari kuyidagilardan iborat:
1. Tish k,atorlari ketma-ketligining buzilishi.
2. Ikki gurux, tishlarning (ish bajaruvchi va ish bajarmaydigan
tishlar gurux,i) paydo bulishi.
3. Sakdanib kdlgan tishlarning funksional zurik,ishi.
4. Tish k,atori okklyuzion tekisligining buzilishi.
5. Chaynov va suzlash faoliyatining buzilishi.
6. Chakka-pastki jag bugimi faoliyatining buzilishi.
7. Chaynov mushaklari faoliyatining buzilishi.
8. Estetik me’yorlarning buzilishi.
Tish satorlari ketma-ketligining buzilishi
Tish katorlari k ye tm a -k ye tl i gi n i n g buzilishi tish yoy i da
1 tadan 13 tagacha tish yukdigi natijasida paydo buladigan
nukson bilan izoxdanadi.
Tish katorlarida uchraydigan kisman nuksonlarning kuyidagi tasniflari mavjud:
1. Nuksonlar uzunligiga kura kuyidagi guruxlarga bulinadi:
a) kichik nuksonlar — 1 ta tishdan 3 ta tishgacha;
b) urta nuksonlar — 4 ta tishdan 6 ta tishgacha;
v) katta nuksonlar — 7 ta tishdan 13 ta tishgacha.

---

2. Nuksonlar joylashuvi ga karab kuyidagi guruxdarga bulinadi:
a) frontal tishlar soxasidagi nuksonlar;
b) chaynov tishlari soxasidagi nuksonlar;
v) tish yoyi burchagida joylashgan nuksonlar.
3. Tish katoridagi xususiyatiga kura esa nuksonlar kuyidagicha guruxdarga ajratiladi:
a) chegaralangan nuksonlar (bir yoki ikki tomonlama);
b) chegaralanmagan nuksonlar (bir yoki ikki tomonlama);
v) aralash nuksonlar.
Tish katorlaridagi kisman nuksonlarning turli-tuman kurinishda
va xrlatda bulishi ularni ma’lum rypyxlarga bulib urganishni takozo etadi. Lekin tish
katorlarining kisman nuksonini uning xa r xil belgilariga karab tasniflashga xarakat
Kilinsa, 4 milliard variant xo l a ti n i xdsil kilish mumkin
buladi va ularning xa r biri uziga xos ta’rifga ega buladi.
Ma’lumki, bunday tasniflar amaliy jixatdan aytarli axam i ya t
kasb eta olmaydi. Shu boisdan xam, tish katorlaridagi kisman
nuksonlarning ayrim belgilariga karab kilingan tasniflar
keng amaliyotga kirib keldi.
Kuyida x,ozirda ja\on stomatologiya olamida keng kullanib
kelinayotgan bir nechta tasniflar(klassifikatsiyalar)ni keltirib
utamiz. Bular orasida eng ommabop va keng tarkalgan tasnif
Kennedi tasnifidir (2.1-rasm):
1. Ikki tomonlama chegaralanmagan nuksonlar.
2. Bir tomonlama chegaralanmagan nuksonlar.
3. Jag tishlari soxasidagi bir yoki bir nechta chegaralangan
nuksonlar.
4. Frontal tishlar soxasidagi chegaralangan nuksonlar.
Birinchi sinfga ikki yokdama oxirigacha nukronli tish katorlari, ikkinchisiga — bir
yoklama oxirigacha nuqsonli tish katorlari, uchinchisiga esa,yon bulim nuqsonlarini uz
ichiga oladigan tish katorlari va turtinchisiga tish qatorlarinish oldingi
bulimidagi nuqsonlar kiradi.
Oxirgisidan tashqari, xar bir sinf kichik sinflarga bulinadi.
K yen n yedi t a s n i f i n i kullashda agar tish k;atorida bir nechta n uksonlar
bulsa, kiyinchiliklar kelib chik,ishi mumkin. Bunday xolatlarda Kennedi kuyidagi
kridalarni tavsiya k,ilgan: agar tish katorida turli sinflarga oid bir nechta nuqson
bulsa, uni sinf tartibi b uyicha ki chik sinfga kiritish lozim. Masalan,
00004300/00045600 tish formulasi birinchi va turtinchi sinf nuqsonlariga e g a buladi.
Bu xrlda n u k son li tish katori biri nchi sinfga kiradi. 87654000/000340000 tish
formulasida tish katori nu ksonlari turtinchi va i k ki n chi sinflarga xos bulib, bu
xolda tish katori ikkinchi sinfga kiradi.
Tish kdgorlaridagi nuqsonlar borasida jiddiy izlanishlar olib borgan iste’dodli
tadqikotchi Ye.I. Gavrilov tomonidan tavsiya kilingan tasnif (2.2-rasm)ning uziga
xosligi shun-2.2-rasm. Gavrilov tasnifi buyicha: a, b — birinchi gurux;
v, g, d — ikkinchi gurux; ye — uchinchi gurux;
j — turtinchi gurux.
2.1-rasm. Kennedi tasnifi buyicha.
daki, yakka saklangan tishlar bilan jag aloxida guruxga ajratilad i. Ushbu tasnifga

---

kura, nukronlar asosan turt guruxga bulib urganiladi:
1. Bir yoki ikki tomonlama chegaralan magan nukronlar.
2. Bir yoki ikki tomonlama chegaralangan nukronlar.
3. Aralash nukronlar.
4_ Yakka sakdangan tishli jaglar.
Grozovskiy tasnifi buyicha:
1_ Frontal tishlar sox,asidagi nuksonlar:
A. 1 ta dan 5 tagacha frontal tishlar sakuganib kolgan
nuksonlar.
B. Xamma frontal tishlar yukotilgan nuksonlar.
2_ Jag tishlari so\asidagi nuksonlar:
A. Bir tomonlama chegaralanmagan nuksonlar.
B. Ikki tomonlama chegaralanmagan nuksonlar.
3- Aralash nukronlar:
A. Chegaralangan nuksonlar.
B. Chegaralanmagan nuksonlar.
B. Chegaralangan va chegaralanmagan nuksonlar.
Betelman tasnifi buyicha:
1 . Bir yoki bir nechta nukronlar, ulardan birortasi chegaralanmagan:
A. Bir tomonlama nuksonlar.
B. Ikki tomonlama nuksonlar.
2.. Bir yoki bir nechta chegaralangan nuksonlar:
A. Bir yoki bir nechta chegaralangan nuksonlar, ularning
xar birida.Z tagacha tishlar yukotilgan.
B. Bir yoki bir nechta chegaralangan nuksonlar, ularning
kamida bittasida 3 tadan ortik, tishlar yukotilgan.
Kurlyandskiy tasnifi buyicha:
1 . Bir yoki bir nechta chegaralangan nuksonlar.
2. Bir yoki bir nechta chegaralanmagan nuksonlar.
3 . Parodont kasalligi tufayli paydo bulgan bir yoki bir
nechta nuksonlar.
Perzashkevich tasnifi buyicha:
1 . Bir yoki bir nechta chegaralanmagan nuksonlar:
a) karshi tomonda antagonist tishlari bulmagan jagning ikki tomonlama chegaralanmagan
nukronlari va tishlam(prikus) balandligi uzgarmagan (m ustaxkamlangan p r i kus)
xolati;
b) bir tomonlama chegaralanmagan nukson tomonidagi antagonist
tishlari bulgan jag va tishlam (prikus) balandligi uzgarmagan (mustaxkamlangan
prikus) xolati;
v) tishlam (prikus) balandligi saklanmagan (mustaxkamlanmagan prikus) xolati.
2. Tish katorlarining chegaralangan nuksonlari:
a) karshi tomonda antagonist tishlari bulmagan chegaralangan nuksonlar va tishlam
(prikus) balandligi uzgarmagan (mustaxkamlangan prikus) xolati;
b) karshi tomonda jagning bir tomonida antagonist tishlari bulgan chegaralangan
nuksonlar va tishlam (prikus) balandligi uzgarmagan (m u s t a xk am l an g an prikus)
polati;

---

v) tishlam (prikus) balandligi saklanmagan (mustaxkamlanmagan prikus) xolati.
Ponomareva tasnifi buyicha:
1. Uch funksional-muljallovchi gurux, tishlarda antagonist
tishlarining saklanib kolgan tish katorlari nuksoni.
2. Ikki funksional-muljallovchi gurux, tishlarda antagonist
gishlarining saklanib kolgan tish katorlari nuksoni.
3. Bir funksional-muljallovchi gurux, tishlarda antagonist
tishlarining saklanib kolgan tish katorlari nuksoni.
4. Ikkala tish katorlarining kisman nuksoni yo k i bir tish
katorining kisman nuksoni va ikkinchi tish katorin ing tulik
nuksoni.
Amiraev tasnifi buyicha:
1. Chegaralangan nuksonlar:
a) tish katorining deformatsiyaga uchramagan nuksoni;
b) tish katorining deformatsiyaga uchragan nuksoni.
2. Chegaralanmagan nukronlar:
a) tish k,atorining deformatsiyaga uchramagan nuksoni;
b) tish katorining deformatsiyaga uchragan nuksoni.
3. Aralash nuksonlar:
a) tish katorining deformatsiyaga uchramagan nuksoni;
b) tish katorining deformatsiyaga uchragan nuksoni.
4. Parodont tukimasining kasallanishi bilan uchraydigan
tish katorlarining x,ar xil nuksoni:
a) tish katorining deformatsiyaga uchramagan nuk,soni;
b) tish katorining deformatsiyaga uchragan nuksoni.
5. Tish kattik tuk,imasining kasallanishi bilan uchraydigan
gish katorlarining x,ar xil nuksoni:
a) tish katorining deformatsiyaga uchramagan nuksoni;
b) tish kdgorining deformatsiyaga uchragan nuksoni.
Shuni ta’kidlab utish joizki, ana shu aytib ugilgan barcha tasnif (klassifikatsiya)lar
kamchiliklardan xoli emasligi bilan bir paytda, ulardagi ijobiy tomonlarni xam
e’tiborga olish lozim, albatta.
Xar bir tasnif k,isman tish yukrtish simptomatikasini urganishni yengillashtiradi,
kasallik tarixidagi yozuvlarni kiskartiradi va nixoyat, shifokorlar orasidagi uzaro xam
f i kr lilikka yordam beradi. Birok, bironta x,am tasnif u yoki bu protezni
kullashda muayyan, anik, kursatma bula olmaydi, ya’ni k,isman yukotilgan tishlarning
murakkab klinik kurinishi, tishlam kurinishi, k,attik, tukima va parodontning
xolatini tulik, aks ettira olmaydi.
TIShLARNI KISMAN YUKЩTANDA OKIZ
BUShLIGINI PROTEZLASh UChUN MAXSUS
TAYYoRLASh
Tishlarni kisman yukotganda protezlash oldidan ogiz bushligini maxsus tayyorlash,
tuzilgan ortopedik davolash rejasiga muvofik olib boriladi. U terapevtik, jarroxushk
va ortopedik stomatologi k tadbirlardan iborat.
Og‘iz bushligini protezlashga tayyorlashda terapevtik tadbirlar
Maxsus terapevtik tadbirlardan biri tishlarni depulpatsiyalashdir. Ana shu maksadda

---

tishning magiz kismi (pulpa)ni olishga doyr kursatmalar kuyidagilardan iborat:
— rentgenologik yul bilan tish bushligining kengligi aniktangandan sung, yarim
koplama, kistirma, plastmassa, chini yoki kuyma metall koplamalar uchun tishni
tayyorlashda kattik tukimaning kalin ka vatin i olish zarurligida. Bunday xrlatda
katgik tukimani charxlagandan keyin, dentinning pulpani ximoya kila olmaydigan yupka
kavati kolishi natijasida;
— tishning anchagina medial ogishida, shuningdek kupriksimon protezlar tayanch
tishlarning parallelligini shakllantirish zarurligida;
— okklyuzion yuzani buzib turgan, supraokklyuziyada turgan, ikkilamchi deformatsiyaga
uchragan tishning toj kismini ancha kiskartirish zarurligida;
— parodontning old tishlarni taxtakachlashdan oldin, ya’ni klinik toj kismining
balandligini kamaytirish zarurligida. Bundan tashkdri, endodontiya manipulyatsiyalari
uchun ildiz kanallarini modellashtirishdan oldin ochish va kengaytirish yoki
sun’iy tish chugirini xosil kilish kabi ortopedik stomatologik manipulyatsiyalarini
bajarish zarurligida depulpatsiyalash tadbiri amalga oshiriladi.
Ogiz bushligini jarroxlik yuli bilan protezlashga tayyorlash
Ekzostozlarni olib tashlash.
Ekzostozlar deb, alveolyar va jag tanasi kiem ida burtikdar, dumbokchalar, utkir va
utmas uchli kprralar kurinishidagi suyak \osil bulishiga aytiladi.
Ular rovak va zich suyak tuk,imalaridan tashkil topgan bulib, yukori jagda bulgani kabi,
pastki jagda xdm kuzatiladi va ex,timol, alveolyar k,irraning inson yoshiga kdrab
uzgarishi okibatida xosil buladi deb xisoblanadi.
Yukori jagda ekzostozlar, odatda, alveolyar kismning vestibulyar yuzasi buylab va kattik
tanglayning urta kismida joylashadi. Pastki jagda esa ular til yuzasida simmetrik
xolatda, kupincha premolyarlar soxasida, boshka yon tishlar yoki kozik,
tishlar soxasida esa kamrok paydo buladi. Simmetrik joylashgan pastki jag
ekzostozlari tishlarini kisman yoki tulik, yukotgan 5—10% shaxslarda anikdanadi va
ular pastki jar bolishlari deb nomlanadi.
Ekzostozlarning klinik kurinishi va simptomatikasi boy emas. Shuning uchun bemorlar
ularning mavjudligi x,akida kupincha, shifokorlardan biladilar, ya’ni bu x,olat,
protezlashdan oldin ularni tekshirish chogida anikdanadi. Ekzostozlar yupka
shillik parda bilan k,oplangan bulib, protez bosimi ostida oson yaralanadi. Shu
sabablarga kura va shuningdek, protez kuyishda xam ular xalakit berishini inobatga
olib, ularni jarroxdik usulida olib tashlashga tugri keladi.
Ekzostozlarni olib tashlash pastki jagda kanday ugkazilsa, yuk,ori jagda x,am shunday,
trapesiya kurinishidagi kesim xosil k,ilish ork,ali utkaziladi. Kesishlarning bunday
yunalishi oziklanuvchi oyokchali shillik, kavatning trapesiya kurinishidagi kiyk,imini bichish 
imkonini beradi.
Alveolyar Kpppa rezeksiyasi. Alveolyar k,irra rezeksiyasi uning
gipertrofiyasi xdlatida amalga oshiriladi, ya’ni u usib ketib,
shunchalik burtadiki, xatto protezlashga xalakit beradi. K,irra
Kismini olib tashlangandan keyin protezni kuyish mumkin buladi.
Albatta, xato k,ilmaslik va alveolyar kirraning yangidan
vujudga kelmasligi uchun operatsiyadan oldin yaxshilab klinik va
rentgenologik tekshirishlar utkazish lozim.
Alveolyar usimtaning x,arakatlanadigan shillik, pardasini olib

---

tashlash. Krida buyicha alveolyar k,irra kam \ara kagl a nad i ga n
suyak usti buylab joylashgan shillik, parda bilan krplangan.
Birok, alveolyar k,ismning tezkor atrofiyasida uning yuzasida k,irra kurinishda ortik,cha shillik, 
tuk,ima paydo buladi.
Uning epiteliy k,avati ostida yaxshi rivojlangan shillik, osti
fibrozli biriktiruvchi tuk,ima joylashadi. Shillik, k,avatning
uncha katta bulmagan xrlatida va kam x,arakatlanishida uni operatsiyasiz protezlash mumkin. 
K,irraning dirildok, x,arakati keskin ifodalangan щpatda ponasimon kesib, olib tashlanadi.
Shillik kavat yuganchalarini bartaraf etish. Ogiz bushligi
shillik, k,avatining ikkita kurinishidagi yuganchasini farkdash
kerak. Birinchi kurinishga til, lab va yonok, yuganchalari kiradi.
Bu a’zolar x,arakati kulamini cheklaydigan yuganchalar \isoblanadi. Bu burmalar alveolyar k,irra 
chuk,k,isiga yopishib tursa,
protezlashga xalak,it beradi. Shillik, k,avat yuganchasining ikkinchi
kurinishi esa turli x,ajm va shakldagi chandik^pardan iborat.
Ular kuyish, jaro\atlanish, nekroz va boshk,a patologik jarayonlardan keyin kelib chikddi.
Protez sat*i yoki uning chegarasida joylashgan uzgargan tuk,imalardagi chandiklarni bartaraf 
etish amalda anchagina murakkab
masaladir. Ularni oddiy chizikda kesib tashlash keyingi
jarox,at chetlarining yak,inlashishi tufayli protezlashni yanada
k,iyinlashtiradigan yangi chandik, paydo bulishi bilan yakunlanadi.
Protezlashda xalak,it beradigan, chandik, va shillik, k,avat
yuganchalarini kuyidagi uch xil usul bilan olib tashlash mumkin:
maxdlliy tuk,ima plastikasi, terini yengil kuchirish yuli va
nix,oyat, protez ostida keyingi jaro\at epitelizatsiyasi bilan
chandiklarni kesish.
Xosil bulgan chandiklarni kesib tashlashda ma^alliy tuk,imalar plasginkasi turli usullarda 
utkaziladi. Ular x,ar doim
\am yaxshi natija bermaydi. Terini yengil kuchirish ancha samarali x,isoblanadi.
Tanglay bolishchasini olish. Kattalarda tanglay chokining
burtgan shaklida turli \ajm va shakldagi k,attik, suyak burtmasi,
kupincha yupk,a shillik, parda bilan k,oplangan bolishcha (torus)
yuzaga keladi. Agar tanglay bolishchasi plastinkali protez bilan
protezlashda xalak,it bersa, protezning boshk,a turi esa, bemorga
tugri kelmasa, bu x,olda u jarrox^tik usuli bilan olib tashlanadi.
Ogiz bushligini protezdashdan oldin jarrox^tik kullanmalari
ruyxatiga kiradigan boshk,a maxsus tadbirlar kuyidagilardir: konservativ terapiya kuchsiz 
bulganda, anomal joylashgan yoki urni
almashgan tishlarni olish; alveoloplastika, ogiz bushligi tubini
chukurlashtirish; gingivoektomiya, implantatsiya va *okazolar.
Protezlash uchun ogiz bushligini ortopedik
usulda tayyorlash
Odatda, tish katorlari deformatsiyasi protezlashni kiyinlashtiradi, ba’zan esa imkonsiz kilib 
KUYaDI. Tish alveolyar
usirining uzayishida, tishlar protez uchun usha kenglikni kisKartirib, karama-karshi jaglar 
alveolyar kismi shillik pardasiga yetib boradi. Medial siljishda tishning nukson tomonga

---

o fh u ih protezlashni kiyinlashtiradi va tishlar parallelligini
buzadi. Okklyuzion yuzaning uncha katta bulmagan deformatsiyasi
protezlashni murakkablashtirmasligi mumkin. Lekin chukur
buzilishlarda u oldindan utkaziladigan maxsus ortopedik tayyorgarliksiz bulmaydi.
Tish katorlaridagi okklyuzion yuza deformatsiyasi alveolyar
usiklar orasidagi balandlikni oshirish, surilgan va egilgan
tishlarni tugrilash, maxsus apparat — protezlar bilan (ortodontik usul) tishlarni surish, avval 
kompaktosteotomiya usuli
bilan maydalangan alveolyar usikda tishlarni tekislash (apparatu
ra-jarro>ush k usuli), surilgan tishlarni olib tashlash (jarro>ushk usuli) va nixryat, maxsus 
protezlash yuli bilan bartaraf
etiladi.
Kdysi usulni tanlash deformatsiya xarakteri, surilgan tishlarning
parodont xrlati, bemor yoshi va uning umumiy mavkeiga
tulik borlikdir.
Alveolyar usikdar orasidagi balandlikni oshirish yuli
bilan okklyuzion yuzani tekislash usuli alveolyar usiklar
orasidagi kichik balandlikli vertikal surilishning yengil
ifodalangan shaklidagina tavsiya etiladi. Yukorida eslatib
utilgan balandlikni kutarish yakka koplamalarda, kupriksimon
va boshka protezlarda utkaziladi. Alveolyar usiklar orasidagi
balandlikni kutarish usulini anik klinik kurinishga
muvofik tanlanadi. Kupol xatolardan kutulish uchun umumiy
koidalarga amal kilmok kerak. Xullas, ayni bir paytning
uzida alveolyar usiklar orasidagi balandlikning kattalashishi
tishlarning 1—2 mm dan kuprok kutarilib kolishi bilan
kechmasligi lozim.
Balandlikni 1—2 mmdan kuprok kutarish chakka-pastki
jag burimini shikastlamasligi uchun bu jarayonni 2 boskichda
olib borish tavsiya etiladi. Alveolyar usikdar orasidagi balandlikning
kattalashishi, saklanib kolingan tishlarda kuplab
okklyuzion alokalarning yukolishi va pastki jagning tinch
^olatida tish katorlari uzilishini bartaraf kilish bilan
yuzaga kelmasligi lozim. Aks \olda, alveolyar usiklar orasidagi
balandlikni ushlab turuvchi tishlar funksional zurikish
(yuklanish) xdpatiga tushib koladi.
Tishlarning balandligini kiskartirish yuli bilan
okklyuzion yuzani tekislash
B-u usul tish k,atorlari okklyuzion yuzasi deformatsiyasini
tugrilashda ishlatiladigan usullarga kiradi.
"Tishning kattaligini kiskartirish xdkidagi masalani yechish
uchun, fak,at ogiz bushligini tekshirish yetarli emas; diagnostik
modelni artikulyatorda musta\kamlab turib, unda urganish kerak.
"Gishlarning boshka yuzalarini kiskdrtirish yoki charxlash
pulpani saklash yoki olib tashlash yuli bilan utkaziladi. Aytarli katta bulmagan k,isk,arish tish 
dumbokchalari chegarasidan

---

chik,maydigan va ugkir ogrik, bilan kechmaydigan bulsa, pulpani
caizarur bulganda, pulpa olib tashlanadi.
Yoshlarda pulpani olib tashlash okklyuzion yuzaning buzilishini
ortodontik yul bilan bartaraf etish mumkin bulmagan ^olatdagina amalga oshiriladi. Ylgari 
k,andaydir sabablarga
kura pulpani yukotgan tishlarning toj k,ismini kiskartirish
deyarli kiyinchilik tuvdirmaydi. K,iskartirishdan keyin tishlar
Koplamalar bilan koplanadi.__