Mavzu: Xlor va uning birikmalari. Reja

ClO2 – Xlor dioksid Qizil qo‘ng‘ir suyuqlik, sarg‘ish yashil gaz. Termik jihatdan juda ham beqaror. Sovuq suvda yaxshi eriydi, asta – sekin (yorug‘likda) reaksiyaga kirishadi. Uglerod tetraxlorid, suvsiz sul’fat va sirka kislotalarda eriydi. Issiq suv, konsentrlangan xlorid kislota, ishqorlarda parchalanadi. Oksidlovchilik – qaytaruvchanlik xossalarini namoyon qiladi. Olinishi; qarang: 48315, 4977

Mr = 67,45; r = 3,214 g/l (n. sh.); ts = -59,5° C; tq = +11,0° C; ks = 6,03(4).

1. 6ClO2 = 4ClO3 + C12 (yorug‘likda),

2ClO2 = C12 + 2O2 (40-70° C).

2. ClO2·6H2O(q) = ClO2 + 6H2O (t0› 0° C).
3. 2ClO2 + H2O (sov.) = HClO2 + HClO3 (yorug‘likda),

6ClO2 + 3H2O (iss.) = HC1 + 5HC1O3.

4. 2ClO2 + 8HC1 (kons.) = 5C12 + 4H2O
5. ClO2 + 2NaOH (sov.) = NaClO2 + NaClO3 + H2O,

8ClO2 + 8NaOH (iss.) = 3NaCl + 5NaClO4 + 4H2O.

6. 2ClO2 + Na2CO3 = NaC1O2 + NaClO3 + CO2↑,
7. 2C1O2 + 10HI (kons.) = 2HCl+ 5I2↓ + 4H2O.
8. 2ClO2 + H2O2 = 2HClO2 + O2↑ (0 °C),

2ClO2 + Na2O2 = 2NaC1O2 + O2, 2ClO2 + H2O2 + 2NaOH (suyul.) = 2NaClO2 + O2↑ + 2H2O.

9. 2C1O2 + F2 = 2ClO2F (50° C),

ClO2 + O3 = ClO3 + O2 (10° C).

10.4ClO2 + C (grafit) + 4NaOH + Ca(OH)2 = 4NaC1O2 + CaCO3↓ + 3H2O
11.2C1O2 + 5H2SO4 (suyul.) + l0FeSO4 = 5Fe2(SO4)3 + 2HCl + 4H2O.


ClO3 – Xlor trioksid (xlor (VI) oksid) To‘q qizil suyuqlik, og‘ir, uchuvchan, moysimon. Uglerod tetraxlorid bilan aralashadi. Suvda parchalanadi, ishqorlar, suyuq HF bilan reaksiyaga kirishadi. Olinishi; qarang: 4879 Mr = 166,90; d = 2,02(4); tc= 3,5° C.
1. 4ClO3 2ClO2+ Cl2 + 4O2 (uy t0).
2. 2ClO3 + H2O = HClO3 + HClO4.
3. 2ClO3 + 2NaOH (suyul.) = NaClO4 +NaClO4 + H2O.
4. 2ClO3 + HF(s) = ClO2F + HClO4.
5. 2ClO3(q)=(C1O2+)ClO4(q)

2ClO3 (s) ↔Cl2O6(s) ↔ C1O2++ClO4-

Cl2O7 – Dixlor geptaoksid (xlor (VII) oksid) Rangsiz og‘ir, uchuvchan suyuqlik. Xlor oksidlari ichida ancha barqaror. Uglerod tetraxloridi bilan cheklanmagan miqdorlarda aralashadi. Kislotali xossalarini namoyon qiladi, suv bilan (tez) reaksiyaga kirishadi. Oksidlovchi. Olinishi; qarang: 4999 Mr = 182,90; d = 1,86(0); ts = -90° C; tq= +83° C.
1. 2C12O7 = 2Cl2 + 7O2 (120° C).
2. C12O7 + H2O 2HClO4.
3. C12O7 + 2NaOH (suyul.) =2NaClO4 + H2O.
4. 5C12O7(s) + 7I2 = 7I2O5 + 5C12.